گنجور

شمارهٔ ۲

آنها که بوده اند ز دل دوستدار ما
در نیک و بد موافق و انده گسار ما
وان جمع دوستان و عزیزان که بود خوش
زایشان همیشه عیش دل روزگار ما
رفتند از این زمانه بد عهد زیر خاک
هم عهد ما گذاشته هم زینهار ما
گشتند پایمال حوادث بدان صفت
گویی به هیچ وقت نبودند یار ما
ما در میان عشرت خوش کم نشسته ایم
تا دور مانده اند به عجز از کنار ما
بد در شمار صحبت هر یک دمی کنون
بی حاصلی است حاصل و بس زین شمار ما
یارب که از فراق عزیزان چه بارهاست؟
بر طبع نازک و دل نابردبار ما
از ما به اضطرار جدا شد دلی که او
بود از طریق مهر و وفا اختیار ما
از دوستان همدم و یاران هم نفس
با آوخ و دریغ فتادست کار ما
ماییم در خمار فراق و کسی نماند
کو بشکند به باده انس این خمار ما
خود محرمی کجاست درین عهد تا دهد؟
یک دم قرار عیش دل بی قرار ما
چون با کشار حادثه ماندیم پس چه سود؟
زین آشکار بودن شیران شکار ما
با آنکه هست از سر فرمان دهی ز بخت
امن و پناه خلق جهان در جوار ما
بی دوستان هم نفس از لذت اوفتاد
عیش لطیف و جام می خوشگوار ما
نیکی کنیم و نیکویی ایرا که در جهان
این هر دو به بود که بود یادگار ما

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آنها که بوده اند ز دل دوستدار ما
در نیک و بد موافق و انده گسار ما
هوش مصنوعی: آن کسانی که همیشه در خوب و بد کنار ما بوده‌اند و از دل برای ما دوست داشته‌اند، به ما تسلّی می‌دهند و غم‌های ما را کم می‌کنند.
وان جمع دوستان و عزیزان که بود خوش
زایشان همیشه عیش دل روزگار ما
هوش مصنوعی: بسیاری از دوستان و عزیزان که دور هم جمع می‌شوند، همیشه باعث خوشحالی و شادکامی دل ما در زندگی هستند.
رفتند از این زمانه بد عهد زیر خاک
هم عهد ما گذاشته هم زینهار ما
هوش مصنوعی: این بیت به بیان این نکته می‌پردازد که افرادی که در زمانه‌ای دشوار و با بدعهدی زندگی کرده‌اند، حالا به زیر خاک رفته‌اند. آن‌ها نه تنها به یادگار عهد و پیمانی که داشته‌اند، پرداخته‌اند، بلکه همچنین از خود مراقبت و پندهایی برای دیگران باقی گذاشته‌اند.
گشتند پایمال حوادث بدان صفت
گویی به هیچ وقت نبودند یار ما
هوش مصنوعی: به علت حوادث و مشکلاتی که پیش آمده، به نظر می‌رسد یاران ما انگار هیچ وقت وجود نداشتند و از یاد رفته‌اند.
ما در میان عشرت خوش کم نشسته ایم
تا دور مانده اند به عجز از کنار ما
هوش مصنوعی: ما در خوشی و لذت مشغولیم و دور از ما کسانی هستند که به خاطر ناتوانی و کم‌حالی، نمی‌توانند به ما نزدیک شوند.
بد در شمار صحبت هر یک دمی کنون
بی حاصلی است حاصل و بس زین شمار ما
هوش مصنوعی: هر لحظه‌ای که در کنار دیگران هستی، به نظر می‌رسد که بی‌فایده است و فقط نتیجه‌ای بی‌خاصیت به همراه دارد. ما نیز در این وضعیت چنین هستیم.
یارب که از فراق عزیزان چه بارهاست؟
بر طبع نازک و دل نابردبار ما
هوش مصنوعی: ای خدای من، چه بارها که به خاطر دوری عزیزانمان، دل حساس و نازک ما تحمل سختی‌ها را نداشت.
از ما به اضطرار جدا شد دلی که او
بود از طریق مهر و وفا اختیار ما
هوش مصنوعی: دلِ ما که به عشق و وفا وابسته بود، به ناچار از ما جدا شد.
از دوستان همدم و یاران هم نفس
با آوخ و دریغ فتادست کار ما
هوش مصنوعی: دوستان و همراهان ما در حزن و ناامیدی به سر می‌برند و وضع ما به شدت افسرده و نگران‌کننده است.
ماییم در خمار فراق و کسی نماند
کو بشکند به باده انس این خمار ما
هوش مصنوعی: ما در حالتی از غم و دلتنگی به سر می‌بریم و هیچ‌کس نیست که بتواند این حالت را با نوشیدنی‌ای که مایه آرامش ما باشد، از بین ببرد.
خود محرمی کجاست درین عهد تا دهد؟
یک دم قرار عیش دل بی قرار ما
هوش مصنوعی: در این زمان، کجا می‌توان کسی را پیدا کرد که با ما در محبت و عشق شریک باشد و بتواند به دل بی‌قرار ما آرامش بدهد؟
چون با کشار حادثه ماندیم پس چه سود؟
زین آشکار بودن شیران شکار ما
هوش مصنوعی: وقتی در برابر حوادث سخت قرار گرفتیم، چه فایده‌ای دارد؟ در این شرایط، بودن شیران تنها به معنای واضح بودن شکار ماست.
با آنکه هست از سر فرمان دهی ز بخت
امن و پناه خلق جهان در جوار ما
هوش مصنوعی: با اینکه از مقام فرمانروایی برخوردار هستیم، اما به خاطر سرنوشت خوب و حمایت ما، مردم سراسر جهان در کنار ما احساس امنیت و آرامش می‌کنند.
بی دوستان هم نفس از لذت اوفتاد
عیش لطیف و جام می خوشگوار ما
هوش مصنوعی: بدون وجود دوستان و همراهان، از لذت زندگی و شادی‌های دل‌انگیز ما کاسته شده است.
نیکی کنیم و نیکویی ایرا که در جهان
این هر دو به بود که بود یادگار ما
هوش مصنوعی: کارهای نیک انجام دهیم و خوبی‌ها را به یاد بسپاریم، چون در این دنیا، این دو ویژگی به یادگار ما خواهند ماند.