گنجور

شمارهٔ ۶

ای فرشته صفتی کز سر تعظیم و جلال
زیر ران شدست ابلق شام و سحرت
معنی بکر به دور تو چو نی سر بفراشت
از چه از همدمی لفظ خوش چون شکرت؟
بر سر آمد ز جهان ذات تو چون موی و مباد
که برد تا به ابد حادثه مویی ز سرت
بگسلد کفه و شاهین ترازوی فلک
گر بسنجند بدان کفه و شاهین هنرت
ای سکندر صفتی ملک سخن را که ببرد
چشمه حضر حیات ابد از خاک درت
عذر بپذیر ز من بنده که مرغ سخنم
بر سر سدره نشست از مدد بال و پرت
زانکه آورده ام از سردی و ناموزونی
دو سه گونه خورش نامتناسب به برت
آن یکی در خور ریش پدرم و آن دیگر
خایه و آنچه بد اندر شکم او پدرت

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای فرشته صفتی کز سر تعظیم و جلال
زیر ران شدست ابلق شام و سحرت
هوش مصنوعی: ای کسی که مانند فرشتگان صفات نیکو داری و به خاطر عظمت و جلالت، در برابر تو به احترام و ادب سر زانو زده‌اند. تو چهره‌ات همچون اسب ابلق در شام و سحر است.
معنی بکر به دور تو چو نی سر بفراشت
از چه از همدمی لفظ خوش چون شکرت؟
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که وقتی کسی به دور تو می‌چرخد و به عشق تو ابراز علاقه می‌کند، مانند نی‌ای که سرش را بلند می‌کند، نشان‌دهنده‌ی زیبایی و لطافت احساساتش است. در واقع، او به خاطر عشق و دوستی‌اش در کلامش از نیکویی و زیبایی استفاده می‌کند، مانند شکر که شیرین و دلپذیر است. این طراوت و شیرینی در کلام، نشان از نزدیکی و هم‌صحبتی با تو دارد.
بر سر آمد ز جهان ذات تو چون موی و مباد
که برد تا به ابد حادثه مویی ز سرت
هوش مصنوعی: بر سر آمدن وجود تو در جهان مانند موی ظریف و نازک است و مبادا که حادثه‌ای کوچک از موی سر تو تا ابدیت دور کند.
بگسلد کفه و شاهین ترازوی فلک
گر بسنجند بدان کفه و شاهین هنرت
هوش مصنوعی: اگر کفه و شاهین ترازوی آسمان بشکند، هنر تو را با آن کفه و شاهین بسنجند.
ای سکندر صفتی ملک سخن را که ببرد
چشمه حضر حیات ابد از خاک درت
هوش مصنوعی: ای کسی که مانند سکندر، فرمانروای سخن هستی، اگر چشمه‌ی زندگی ابدی را از خاک درگاه تو بربایند.
عذر بپذیر ز من بنده که مرغ سخنم
بر سر سدره نشست از مدد بال و پرت
هوش مصنوعی: از من عذرخواهی کن، زیرا کلام من به اوج قله‌ای بلند رسید و این امر فقط به برکت حمایت و بال و پر تو امکان‌پذیر شد.
زانکه آورده ام از سردی و ناموزونی
دو سه گونه خورش نامتناسب به برت
هوش مصنوعی: زیرا من خورش‌های مختلف و نامعقولی را به همراه خود آورده‌ام که همگی سرد و ناهماهنگ هستند.
آن یکی در خور ریش پدرم و آن دیگر
خایه و آنچه بد اندر شکم او پدرت
هوش مصنوعی: این جمله به نوعی به انتقاد از وضعیت یا رفتار شخصی می‌پردازد و اشاره دارد که یکی از افراد در موقعیتی خوب قرار دارد و دیگری در وضعیت نامطلوبی. به طور کلی، به نوعی تمایز میان اشخاص و اوضاع آنها اشاره می‌کند.