گنجور

مسمط موشح (در دو معنای متضاد: در ظاهر موافقت با جمهوری، از برداشتن کلمات اول سه مصرع اول هر بند با مصرع چهارم غزلی در مخالفت)

جمهوری -‌ایران چو بود عزت احرار
سردار سپه مایهٔ -‌حیثیت احرار
ننگ‌است - که‌ننگین شود این نیت احرار
این‌صحبت‌اصلاح‌وطن‌نیست که‌جنگست
ازکار قشون - کشور ایران شده گلزار
حال خوش -‌ایران شده مشهور در اقطار
از ما چه توقع -‌به قبال صف قاجار
کاین فرقه برین گله شبان نیست پلنگست
بی‌علمی و -‌افلاس دل ما بخراشد
آوازهٔ - دین مانع اصلاح نباشد
جمهوری ایران -‌سر دین را نتراشد
این‌حرف درین مملکت امروز جفنگست
اموال تو -‌یک دستهٔ مستخدم دربار
برده‌است به یغما وتو-‌یی غافل ازین کار
خوابی -‌وتو را هست شب وروز نگهدار
آن کس که‌پی‌حفظ‌تو دستش‌به‌تفنگ است
آزادی و -‌اصلاح بود لازم و واجب
مشروطیت -‌از ما نکند دفع معایب
افتاده به زحمت -‌وطن ازکید اجانب
این گوهر پر شعشعه درکام نهنگ است
در پردهٔ -‌شور است سرود جلی ما
جمهوری -‌ما دفع کند تنبلی ما
کوبد در شاهی -‌قجر از مهملی ما
ما بی‌خبر و دشمن طماع زرنگ است
تا تعزیهٔ -‌آل قجر هست و تک و دو
گردان بود -‌این تعزیه‌های کهن و نو
آن هوچی بی‌دین -‌زره دین فکند هو
این قافله تا حشر درین بادیه لنگ است
افسانهٔ -‌تلخی است بگیرید ز من یاد
جمهوری -‌ما با بچه‌بازی عقب افتاد
ما ملت کودک -‌شده بیهوده از آن شاد
عیناً مثل ملعبهٔ شهر فرنگ است
درکیسهٔ - احرار بود نقد حقایق
ناهید بود -‌بهر وطن عاشق صادق
لعل و زر و سیم -‌است بر خصم منافق
زین رو کلماتش همگی رنگ به رنگ است

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: مسمط
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جمهوری -‌ایران چو بود عزت احرار
سردار سپه مایهٔ -‌حیثیت احرار
هوش مصنوعی: جمهوری اسلامی ایران با افتخار و شجاعت ملی‌گران، به حیثیت و مقام آزادی‌خواهان افزوده است.
ننگ‌است - که‌ننگین شود این نیت احرار
این‌صحبت‌اصلاح‌وطن‌نیست که‌جنگست
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که برای آزادگان ننگ است که نیت آنها به بدی و ننگین تبدیل شود. صحبت درباره اصلاح وطن نباید به جنگ و خونریزی منتهی شود.
ازکار قشون - کشور ایران شده گلزار
حال خوش -‌ایران شده مشهور در اقطار
هوش مصنوعی: به دنبال فعالیت‌های نظامی، سرزمین ایران به باغی زیبا تبدیل شده است و حال خوب آن باعث شهرتش در دورترین نقاط شده است.
از ما چه توقع -‌به قبال صف قاجار
کاین فرقه برین گله شبان نیست پلنگست
هوش مصنوعی: ما از خودمان چه انتظاری می‌توانیم داشته باشیم، در حالی که در برابر صف قاجار، این گروه به مانند گوسفندانی است که در برابر پلنگ قرار گرفته‌اند.
بی‌علمی و -‌افلاس دل ما بخراشد
آوازهٔ - دین مانع اصلاح نباشد
هوش مصنوعی: عدم دانش و نداشتن توانایی، قلب ما را می‌سوزاند، اما صدای دین نباید مانع بهبود و اصلاح ما باشد.
جمهوری ایران -‌سر دین را نتراشد
این‌حرف درین مملکت امروز جفنگست
هوش مصنوعی: در ایران امروز، صحبت درباره‌ی دین بی‌معنا و بی‌اهمیت به نظر می‌رسد.
اموال تو -‌یک دستهٔ مستخدم دربار
برده‌است به یغما وتو-‌یی غافل ازین کار
هوش مصنوعی: دارایی‌های تو را گروهی از خدمتکاران دربار به سرقت برده‌اند و تو از این موضوع بی‌خبر هستی.
خوابی -‌وتو را هست شب وروز نگهدار
آن کس که‌پی‌حفظ‌تو دستش‌به‌تفنگ است
هوش مصنوعی: در شب و روز، کسی خواب را نگهبانی می‌کند که برای حفاظت از تو آماده است و به سلاح مسلح است.
آزادی و -‌اصلاح بود لازم و واجب
مشروطیت -‌از ما نکند دفع معایب
هوش مصنوعی: آزادی و اصلاحات ضروری و لازم بودند و مشروطیت نمی‌تواند از ما دوری کند و عیوب را برطرف نکند.
افتاده به زحمت -‌وطن ازکید اجانب
این گوهر پر شعشعه درکام نهنگ است
هوش مصنوعی: در تلاش و سختی هستیم، زیرا وطن ما تحت تاثیر توطئه‌های بیگانگان قرار گرفته و این گوهر درخشان و ارزشمند در گلوی نهنگ گرفتار شده است.
در پردهٔ -‌شور است سرود جلی ما
جمهوری -‌ما دفع کند تنبلی ما
هوش مصنوعی: در حال حاضر، شور و شوق در دل ما به وضوح حس می‌شود. هدف ما این است که جمهوری‌مان به گونه‌ای عمل کند که سستی و تنبلی را از میان بردارد.
کوبد در شاهی -‌قجر از مهملی ما
ما بی‌خبر و دشمن طماع زرنگ است
هوش مصنوعی: در دنیای پادشاهی، حوادث و مشکلاتی وجود دارد که ما از آن‌ها بی‌خبر هستیم، در حالی که دشمنان در حال سوءاستفاده و طمع‌ورزی هستند.
تا تعزیهٔ -‌آل قجر هست و تک و دو
گردان بود -‌این تعزیه‌های کهن و نو
هوش مصنوعی: تا زمانیکه عزاداری‌ها و نمایش‌های مرتبط با خاندان قاجار ادامه دارد و به صورت مجزا و پراکنده برگزار می‌شود، این نوع عزاداری‌های کهنه و جدید هم همچنان وجود دارند.
آن هوچی بی‌دین -‌زره دین فکند هو
این قافله تا حشر درین بادیه لنگ است
هوش مصنوعی: آن شخص بی‌دین و پرسر و صدا، زره دین را به زمین انداخته است. این کار باعث شده که این قافله تا روز قیامت در این بیابان، در حالت ناتوانی و درماندگی باشد.
افسانهٔ -‌تلخی است بگیرید ز من یاد
جمهوری -‌ما با بچه‌بازی عقب افتاد
هوش مصنوعی: داستانی تلخ را از من بپذیرید، یادآور این که جمهوری ما به خاطر بازی‌های کودکانه، از پیشرفت بازمانده است.
ما ملت کودک -‌شده بیهوده از آن شاد
عیناً مثل ملعبهٔ شهر فرنگ است
هوش مصنوعی: ما همچون یک کودک هستیم که بی‌دلیل شاد و خوشحال است، درست مثل اسباب‌بازی‌های شادی که در شهر فرنگ وجود دارند.
درکیسهٔ - احرار بود نقد حقایق
ناهید بود -‌بهر وطن عاشق صادق
هوش مصنوعی: در دل کسانی که آزاداندیش و الحق‌جو هستند، با ارزش‌ترین و واقعی‌ترین حقیقت‌ها وجود دارد. عشق به میهن در آن‌ها دیده می‌شود و صداقت در عمل‌شان نمایان است.
لعل و زر و سیم -‌است بر خصم منافق
زین رو کلماتش همگی رنگ به رنگ است
هوش مصنوعی: در اینجا به این نکته اشاره می‌شود که دشمنان نفاق و دورویی، سخنانشان مانند جواهرات مختلفی است که هر کدام رنگ و شکل متفاوتی دارند. یعنی آنها در گفتار خود دچار تضاد و فریب هستند و هر کدام از کلماتشان نشان‌دهنده یک جنبه متفاوت از شخصیت واقعی‌شان است.