گنجور

بخش ۵۷ - حکایت در بخل و امساک

چون به‌ شاهی‌ نشست‌ پور زبیر
بود جمع اندرو هزاران خیر
پس مرگ یزید نامه‌سیاه
گشت صافی جهان به عبدالله
منقرض گشته دولت علوی
متزلزل حکومت اموی
بود در زیر حکم و فرمانش
از در مصر تا خراسانش
لیک با آن‌همه جلالت وفر
بود مردی بخیل و تنگ‌نظر
گشت روزی مکدر از اصحاب
بر سر انجمن نمود عتاب
کفت خوردید جمله تمر مرا
لیک عاصی شدید امر مرا
چون بدیدند بخل و امساکش
بکشیدند سر ز فتراکش
شد تنش‌ تیر طعنه را آماج
گشت مقتول لشکر حجاج
شه که خرماش را شمار بود
لاجرم نزد خلق خوار بود
شاه را رادی و سخا باید
تا که محبوب شیخ و شاب آید

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون به‌ شاهی‌ نشست‌ پور زبیر
بود جمع اندرو هزاران خیر
هوش مصنوعی: زمانی که پسر زبیر بر تخت سلطنت نشسته بود، در آن جمع هزاران نعمت و خوبی وجود داشت.
پس مرگ یزید نامه‌سیاه
گشت صافی جهان به عبدالله
هوش مصنوعی: پس از مرگ یزید، دنیای پاکی به عبدالله منتقل شد و او توانست صفحات ننگین را در تاریخ ورق بزند.
منقرض گشته دولت علوی
متزلزل حکومت اموی
هوش مصنوعی: دولت علوی از بین رفته و حکومت اموی دچار بی‌ثباتی شده است.
بود در زیر حکم و فرمانش
از در مصر تا خراسانش
هوش مصنوعی: فرمان و قدرت او از مصر تا خراسان را در زیر سلطه داشت.
لیک با آن‌همه جلالت وفر
بود مردی بخیل و تنگ‌نظر
هوش مصنوعی: اما با وجود تمام شکوه و عظمت، مردی بخیل و نگاه‌تنگ وجود داشت.
گشت روزی مکدر از اصحاب
بر سر انجمن نمود عتاب
هوش مصنوعی: روزی در میان جمع، یکی از دوستان به خاطر چیزی ناراحت شد و انتقاد کرد.
کفت خوردید جمله تمر مرا
لیک عاصی شدید امر مرا
هوش مصنوعی: همه شما به خوبی تمرین کرده‌اید، اما در انجام دستورات من سرپیچی کرده‌اید.
چون بدیدند بخل و امساکش
بکشیدند سر ز فتراکش
هوش مصنوعی: وقتی که دیدند او چقدر بخیل و بخرد است، سرش را از فتنه و بلا بریدند.
شد تنش‌ تیر طعنه را آماج
گشت مقتول لشکر حجاج
هوش مصنوعی: بدن او هدف تیرهای نیشدار و طعنه‌آمیز شد و وی به قاتلی در لشکر حجاج تبدیل گشت.
شه که خرماش را شمار بود
لاجرم نزد خلق خوار بود
هوش مصنوعی: هر کسی که به دلیل گناهان و اشتباهاتش، در چشمان دیگران پایین‌تر از حد واقعی‌اش به نظر برسد، باید بداند که در برابر خلاصی از این وضعیت، مجبور به پرداخت هزینه‌هایی است.
شاه را رادی و سخا باید
تا که محبوب شیخ و شاب آید
هوش مصنوعی: برای جلب محبت و توجه دیگران، شاه باید دارای ویژگی‌هایی چون بزرگواری و سخاوت باشد تا بتواند قلب جوانان و اهالی علم و عرفان را به خود جذب کند.