گنجور

بخش ۲۷ - گفتار پنجم در دین و آیین و صفت وجدان

هان بهارا مکوب آهن سرد
کاندپن دوره نیست مردی مرد
خلق رفتند جانب وجدان
اصل‌های قدیم شد هذیان
دین و آیین دو اصل عالی بود
خلق را زین دو، منزلت افزود
هر دوان ریشه داشت در ایران
آن ز زردشت‌و این‌ز نوشروان
دین اسلام چون به کار افتاد
هم بنا را بر این دو اصل نهاد
عرب از این دو اصل گشت قوی
تربیت یافت مردم بدوی
روم هم داشت اصل‌های قدیم
به اروپا نمود آن تقدیم
این تمدن که در جهان باشد
دین و آیین اساس آن باشد
دین توجه به مبدأ است و معاد
هست آئین اساس نظم بلاد
اصل‌هایی نهاده شد ز قدیم
که از آن اصل‌هاست ملک قویم
رفت آن اصل‌ها به باد خمول
یافت وجدان مقام جمله اصول
ساده و سهل و راحت و آسان
چیست دین تو؟ دین من وجدان
سهل و سمحه که گفته‌اند اینست
دین وجدان شریف‌تر دینست

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هان بهارا مکوب آهن سرد
کاندپن دوره نیست مردی مرد
هوش مصنوعی: این شعر به یادآور می‌شود که در بهار، زمان شادی و نشاط، دل‌های انسان‌ها نباید تحت تأثیر مشکلات و سختی‌ها قرار گیرد. باید به یاد داشته باشیم که روزگار همیشه در نوسان است و انسان باید با قدرت و اراده به زندگی ادامه دهد. در واقع، تأکید بر این است که در برابر چالش‌ها و موانع نباید تسلیم شد.
خلق رفتند جانب وجدان
اصل‌های قدیم شد هذیان
هوش مصنوعی: مردم به سمت حقیقت و درک عمیق خود رفته‌اند و اصول و اعتقادات قدیمی به بی‌معنایی و آشفتگی تبدیل شده‌اند.
دین و آیین دو اصل عالی بود
خلق را زین دو، منزلت افزود
هوش مصنوعی: دین و آیین دو اصل باارزش هستند که مقام و منزلت مردم را افزایش می‌دهند.
هر دوان ریشه داشت در ایران
آن ز زردشت‌و این‌ز نوشروان
هوش مصنوعی: هر دوی این افراد ریشه و اصل و نسبشان به ایران بازمی‌گردد؛ یکی از زردشت و دیگری از نوشروان.
دین اسلام چون به کار افتاد
هم بنا را بر این دو اصل نهاد
هوش مصنوعی: دین اسلام زمانی که آغاز به فعالیت کرد، بر دو اصل پایه‌گذاری شد.
عرب از این دو اصل گشت قوی
تربیت یافت مردم بدوی
هوش مصنوعی: عرب به واسطه‌ی این دو اصل قوی شد و تحت آموزش قرار گرفت؛ مردمی که در دوران بدویت زندگی می‌کردند.
روم هم داشت اصل‌های قدیم
به اروپا نمود آن تقدیم
هوش مصنوعی: من هم ریشه‌ها و اصالت‌های قدیمی‌ام را به اروپا نشان دادم و به آن عرضه کردم.
این تمدن که در جهان باشد
دین و آیین اساس آن باشد
هوش مصنوعی: این تمدن که در دنیا وجود دارد، بر پایه دین و اصول اخلاقی بنا شده است.
دین توجه به مبدأ است و معاد
هست آئین اساس نظم بلاد
هوش مصنوعی: دین به معنای توجه به خداوند و روز قیامت است و اساس آن، سازماندهی درست جوامع و کشورها را در بر می‌گیرد.
اصل‌هایی نهاده شد ز قدیم
که از آن اصل‌هاست ملک قویم
هوش مصنوعی: از زمان‌های دور اصولی وجود داشته که بر اساس آن‌ها کشور ما شکل گرفته و برقرار است.
رفت آن اصل‌ها به باد خمول
یافت وجدان مقام جمله اصول
هوش مصنوعی: اصول و بنیان‌های اصلی از بین رفتند و در نتیجه، وجدان به جایگاه خود در میان تمام اصول دست یافت.
ساده و سهل و راحت و آسان
چیست دین تو؟ دین من وجدان
هوش مصنوعی: دین تو چیست که این‌قدر سهل و ساده است؟ دین من چیزی نیست جز وجدانم.
سهل و سمحه که گفته‌اند اینست
دین وجدان شریف‌تر دینست
هوش مصنوعی: آسان و ساده است که گفته‌اند این دین، وجدان را به سمت شرافت می‌برد و از نظر عالی‌تر از دیگر ادیان است.