فقرۀ ۱۵۲
چهار کار دژآگاهی (نادانی) و دشمنی و بدی با تن خود کردن است: یکی پادیاوندی (یعنی: زبردستی و زورمندی) نمودن، دیگر درویش متکبر که با مردی توانگر نبرد آورد، دیگر مرد پیر ریژخوی که زنی برنا به زنی گیرد و دیگر مرد گشن (جوان) که زنی پیر به زنی کند.
دژآگه چهار است کز خوی بد
کند دشمنی با تن و جان خود
یکی «پادیاوند» مردم گزای
به هر کار و هر چیز زور آزمای
دگر نره دروبش با داروبرد
که با مهتر از خویش جوید نبرد
سه دیگر کهن سالهٔ ریژخوی
که هنگام ییری شود جفت جوی
کرا پیر سر هست جفت جوان
بود دشمن خویشتن بی گمان
چهارم جوانی که جوید زنی
شود جفت پیرهزن ربمنی
جوانی که خسبد بر پیرهزن
بود بی گمان دشمن خویشتن
فقرۀ ۱۵۰، ۱۵۱: به خوردن خورشها حریص مباش، و از هر خورشی مخور و زود زود به سور و خورن بزرگان مشو که ستوهآور نباشی.فقرۀ ۱۵۳: مردم دوستی از بنیک منشی (یعنی هواداری اصول) و خوبخیمی (یعنی خوشخویی) از خوب ایواژی (آراستگی) بتوان دانست.
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چهار کار دژآگاهی (نادانی) و دشمنی و بدی با تن خود کردن است: یکی پادیاوندی (یعنی: زبردستی و زورمندی) نمودن، دیگر درویش متکبر که با مردی توانگر نبرد آورد، دیگر مرد پیر ریژخوی که زنی برنا به زنی گیرد و دیگر مرد گشن (جوان) که زنی پیر به زنی کند.
هوش مصنوعی: چهار عمل ناشایست و آسیبزننده به خود انسان عبارتند از: اول، به قدرت و زور به دیگران چیره شدن؛ دوم، یک درویش متکبر که با یک مرد ثروتمند مبارزه کند؛ سوم، یک مرد پیر و زشترو که دست به انتخاب زنی جوان بزند؛ و چهارم، مرد جوانی که زنی پیر را به همسری برگزیند.
دژآگه چهار است کز خوی بد
کند دشمنی با تن و جان خود
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که دیواری چهارگانه وجود دارد که از خطرات و بدیهایی که میتواند به بدن و روح انسان آسیب برساند، محافظت میکند. به نوعی، خود فرد باید با ویژگیهای بد خود و دشمنیهایی که از آن ناشی میشود، مقابله کند تا از آسیب محفوظ بماند.
یکی «پادیاوند» مردم گزای
به هر کار و هر چیز زور آزمای
هوش مصنوعی: شخصی به نام "پادیاوند" وجود دارد که با هر کسی که به او نزدیک میشود، در هر کاری و در هر زمینهای، قدرت و توانایی خود را نشان میدهد.
دگر نره دروبش با داروبرد
که با مهتر از خویش جوید نبرد
هوش مصنوعی: دیگر نمیتواند با کسی که بالاتر از خودش است، جنگ کند و به دنبال درگیری برود، چون از او برتر است و نمیتواند امیدی به پیروزی داشته باشد.
سه دیگر کهن سالهٔ ریژخوی
که هنگام ییری شود جفت جوی
هوش مصنوعی: سه پدر پیر با موهای سفید که وقتی به جشن یا مراسم خاصی میروند، با همدیگر جمع میشوند.
کرا پیر سر هست جفت جوان
بود دشمن خویشتن بی گمان
هوش مصنوعی: کسی که در سن و سال بالایی قرار دارد، اگر همراهی جوان داشته باشد، باید بداند که ممکن است آن جوان، در حقیقت، دشمن او باشد.
چهارم جوانی که جوید زنی
شود جفت پیرهزن ربمنی
هوش مصنوعی: جوانی که به دنبال همسری میگردد، در نهایت ممکن است به خاطر تجربههایش با زنان بیش از سنش، به کسی برسد که سن و سال بیشتری دارد.
جوانی که خسبد بر پیرهزن
بود بی گمان دشمن خویشتن
هوش مصنوعی: جوانی که به خواب برود و از پیرهزن غافل باشد، قطعا به خودش آسیب میزند و دشمن خود محسوب میشود.