ملک‌الشعرا بهارشمارهٔ ۶۳ - تاریخ بنای دبیرستان پهلوی در شهر بابل
در زمان پهلوی شاهنشه ایران، کزو
کشور ایران ز قید هرج و مرج آزاد شد
هرکسی آشفته بود از شفقتش آسوده گشت
هرکجا ویرانه بود از همتش آباد شد
هر دل افسرده از او شعلهٔ شادی کشید
هر دژ مخروبه از او غیرت نوشاد شد
عزت عصر قدیم و ذلت عهد اخیر
آن یکی با یاد آمد وین یکی از یاد شد
کی کند جیش حوادث رخنه دراین مرز و بوم
زان که ایران را حصار از آهن و پولاد شد
وز نفاذ امر خسرو، کوهکن را در عمل
مته شیرین‌کارتر از تیشهٔ فرهاد شد
گر بساط جم برفتی بر سر باد و هوا
زین شه جم رتبه خاک کوه‌ها بر باد شد
دیگران در جهل کوشیدند و شه کوشد به علم
زان که داند که ارتقای کشور از استاد شد
نی به بابل بلکه در هر نقطهٔ کشور ز علم
ریخته بنیادها زین شهریار راد شد
بر مراد شاه، فارغ چون که دستور علوم
زبن دبیرستان.خوش‌بنیاد محکم لاد شد
کلک مشکین بهار از بهر تاریخش نوشت
این دبیرستان به یمن پهلوی بنیاد شد
شمارهٔ ۶۲ - حسب حال: شه شبهه نمود درحق منشمارهٔ ۶۴ - از یک مضمون عربی: چون همه درکینه با من چرخ نیلی‌رنگ شد
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در زمان پهلوی شاهنشه ایران، کزو
کشور ایران ز قید هرج و مرج آزاد شد
هوش مصنوعی: در دوران حکومت پادشاهان پهلوی، کشور ایران از مشکلات و بی‌نظمی‌ها رها شد.
هرکسی آشفته بود از شفقتش آسوده گشت
هرکجا ویرانه بود از همتش آباد شد
هوش مصنوعی: هر کسی که در دلش اضطراب و آشفته‌حالی داشت، با محبت و رحمت او آرامش پیدا کرد. و هر جایی که ویران و خراب بود، با تلاش و اراده‌اش دوباره سرسبز و آباد شد.
هر دل افسرده از او شعلهٔ شادی کشید
هر دژ مخروبه از او غیرت نوشاد شد
هوش مصنوعی: هر دل غمگینی با او شادی را تجربه کرد و هر مکان ویران و خراب، به واسطهٔ او دوباره جان تازه‌ای گرفت و روحیه‌اش تقویت شد.
عزت عصر قدیم و ذلت عهد اخیر
آن یکی با یاد آمد وین یکی از یاد شد
هوش مصنوعی: عزت و احترام دوران گذشته و ذلت و ننگ عصر جدید با یکدیگر مقایسه می‌شوند. یکی در خاطر است و دیگری به فراموشی سپرده شده است.
کی کند جیش حوادث رخنه دراین مرز و بوم
زان که ایران را حصار از آهن و پولاد شد
هوش مصنوعی: چه کسی می‌تواند حوادث را در این سرزمین دچار مشکل کند، چرا که ایران به مانند دژی از آهن و فولاد ساخته شده است؟
وز نفاذ امر خسرو، کوهکن را در عمل
مته شیرین‌کارتر از تیشهٔ فرهاد شد
هوش مصنوعی: به خاطر تاثیر و فرمان خسرو، کوهکن در عمل به اندازه‌ای ماهر و فرز شد که از تیشهٔ فرهاد هم بهتر کار می‌کرد.
گر بساط جم برفتی بر سر باد و هوا
زین شه جم رتبه خاک کوه‌ها بر باد شد
هوش مصنوعی: اگر جشن و مهمانی جم به پایان برسد، همه چیز تحت تأثیر وزش باد و تغییرات جوی قرار خواهد گرفت و جایگاه بلند کوه‌ها نیز به یک کوه خاکی تبدیل می‌شود.
دیگران در جهل کوشیدند و شه کوشد به علم
زان که داند که ارتقای کشور از استاد شد
هوش مصنوعی: دیگران تلاش کردند در نادانی، اما او (شه) در پی دانش است، چون می‌داند که پیشرفت کشور به دست استاد و علم حاصل می‌شود.
نی به بابل بلکه در هر نقطهٔ کشور ز علم
ریخته بنیادها زین شهریار راد شد
هوش مصنوعی: در سراسر کشور، نه تنها در بابل، پایه‌های علم و دانش به‌واسطهٔ این پادشاه بزرگ و عزیز، بنیان‌گذاری شده است.
بر مراد شاه، فارغ چون که دستور علوم
زبن دبیرستان.خوش‌بنیاد محکم لاد شد
هوش مصنوعی: وقتی که خواسته‌های شاه برآورده می‌شود، انسان احساس آرامش و راحتی می‌کند، مثل کسی که آموزشی قوی و درست را در دبیرستان گذرانده است و به خوبی آماده شده است.
کلک مشکین بهار از بهر تاریخش نوشت
این دبیرستان به یمن پهلوی بنیاد شد
هوش مصنوعی: این دبیرستان به خوشحالی و برکت زمان پهلوی تأسیس شد و تاریخ آن با قلم زیبا و دلنشینی نوشته شده است.