شمارهٔ ۴۰ - آشوب بغداد
چو از گشت زمان آلمان و اتریش
به چنگ حزب نازی اندر افتاد
بپا گردید جنگی خانمانسوز
که مانندش ندارد آدمی یاد
ز ده کشور فزون در چنگ آلمان
به یک ضربت شدند از هستی آزاد
عروس دهر پاریس نکو روی
بخفت اندر بر این تازه داماد
به پیش این قضای آسمانی
به تنها انگلستان اندر استاد
ولی ملک عراق اندر میانه
ز ناگه کودتایی کرد بنیاد
«رشید عالی» از اعیان تازی
به آشوب و به شورش دست بگشاد
وزان پیمان که با انگلستان بود
گذر کرد و ندای حرب در داد
به قصد پادگان انگلستان
سپاه از هر طرف بیرون فرستاد
برای یاریش آمد ز محور
هواپیما به هفتاد و به هشتاد
بپا شد طرفه جنگی کز نهیبش
برآمد از جوان و پیر فریاد
رشید از ترک و ایران یاوری خواست
به دستآویز عهد سعدآباد
در این اثنا سپاه انگلستان
مظفر گشت در آغاز خرداد
رشید عالی از بغداد بگریخت
هزیمت را گرفته پیشی از باد
سوی خاک عجم از آب بگذشت
دل از غم، پر ز آتش، لب پر از باد
بلی بیشک هزیمت جست خواهد
چو شاگردی بجوید کین استاد
نبود این، جز یکی آشوب ناچیز
کزان آشوب جنگی بلعجب زاد
هم از این بلعجبتر نکته اینست
که تاریخش بود «آشوب بغداد»
شمارهٔ ۳۹ - برف: ابری به خروش آمد چون قلزم مواجشمارهٔ ۴۱ - لشکر منهزم: به کشتزار نگه کن که در برابر باد
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چو از گشت زمان آلمان و اتریش
به چنگ حزب نازی اندر افتاد
هوش مصنوعی: وقتی زمان به جلو رفت، آلمان و اتریش تحت سلطه حزب نازی قرار گرفتند.
بپا گردید جنگی خانمانسوز
که مانندش ندارد آدمی یاد
هوش مصنوعی: جنگی به وجود آمد که بسیار ویرانگر و بیسابقه بود و هیچکس نمیتواند مانند آن را به یاد بیاورد.
ز ده کشور فزون در چنگ آلمان
به یک ضربت شدند از هستی آزاد
هوش مصنوعی: به دستور یک ضربه، آلمان در صحنهای بزرگ از ده کشور بیشتر به دست آورد و آنها را از چنگ هستی نجات داد.
عروس دهر پاریس نکو روی
بخفت اندر بر این تازه داماد
هوش مصنوعی: زیبای پری چهره، عروس زمانه، در عروسی این تازه داماد خوابیده است.
به پیش این قضای آسمانی
به تنها انگلستان اندر استاد
هوش مصنوعی: در برابر تقدیر و سرنوشت آسمانی، تنها در انگلستان است که ایستادهام.
ولی ملک عراق اندر میانه
ز ناگه کودتایی کرد بنیاد
هوش مصنوعی: ملک عراق ناگهان دست به یک کودتا زد و همه چیز را تغییر داد.
«رشید عالی» از اعیان تازی
به آشوب و به شورش دست بگشاد
هوش مصنوعی: رشید عالی از افراد برجسته عرب، به تحریک و شورش دست زد.
وزان پیمان که با انگلستان بود
گذر کرد و ندای حرب در داد
هوش مصنوعی: در پی توافقی که با انگلستان صورت گرفت، از آن عبور کرد و اعلام جنگ را به صدا درآورد.
به قصد پادگان انگلستان
سپاه از هر طرف بیرون فرستاد
هوش مصنوعی: سپاه به منظور ایجاد یک پایگاه نظامی به سوی انگلستان نیروهایی را از همه سو به حرکت درآورد.
برای یاریش آمد ز محور
هواپیما به هفتاد و به هشتاد
هوش مصنوعی: به خاطر پروردگارش از محور اصلی دور شد و به سوی هفتاد و هشتاد رفت.
بپا شد طرفه جنگی کز نهیبش
برآمد از جوان و پیر فریاد
هوش مصنوعی: یک جنگ ناگهانی به راه افتاد که صدای آن باعث شد جوانان و پیران به فریاد بیفتند.
رشید از ترک و ایران یاوری خواست
به دستآویز عهد سعدآباد
هوش مصنوعی: رشید از ترکها و ایرانیها درخواست یاری کرد و به توافقنامه سعدآباد استناد کرد.
در این اثنا سپاه انگلستان
مظفر گشت در آغاز خرداد
هوش مصنوعی: در این زمان، نیروهای انگلستان موفق و پیروز شدند و این اتفاق در اوایل ماه خرداد رخ داد.
رشید عالی از بغداد بگریخت
هزیمت را گرفته پیشی از باد
هوش مصنوعی: رشید عالی از بغداد فرار کرد و با سرعتی بیشتر از باد به جلو رفت.
سوی خاک عجم از آب بگذشت
دل از غم، پر ز آتش، لب پر از باد
هوش مصنوعی: دل به سوی خاک ایران رفت و از غم رهایی یافت، در حالی که پر از آتش احساسات است و لبها پر از خشم و نارضایتی هستند.
بلی بیشک هزیمت جست خواهد
چو شاگردی بجوید کین استاد
هوش مصنوعی: قطعاً شکست بر تو چیره خواهد شد، همانطور که شاگرد به دنبال استاد خود میگردد.
نبود این، جز یکی آشوب ناچیز
کزان آشوب جنگی بلعجب زاد
هوش مصنوعی: این وضعیت تنها یک نوع بینظمی و هرج و مرج کوچک است که از یک جنگ بزرگ و شگفتانگیز به وجود آمده است.
هم از این بلعجبتر نکته اینست
که تاریخش بود «آشوب بغداد»
هوش مصنوعی: نکته جالبتر این است که این واقعه به تاریخ «آشوب بغداد» مربوط میشود.