ملک‌الشعرا بهارشمارهٔ ۲۹ - به منکر عشق
سختم عجب آید ز خلقت زن
کایزد را زین کرده ملتمس چیست
دوشیزه به شوهر چو رفت، دیگر
او را به پسر زادن این هوس چیست
زهدان چو شود از جنین گرانبار
آن شادی حبلی به‌هر نَفَس چیست
با آن همه سنگینی و مشقت
این بستگی و انقیاد کس چیست
چون مرغ جنین از قفس برآمد
دیگر بوی این علقهٔ قفس چیست
از بهر یکی کودکی، عروسی
از هیچ تحمل نکرده بس، چیست
شب گوش نهادن به ناله طفل
چون قافله بر نالهٔ جرس چیست
لالایی محزون که از سموات
صوت ملکش داده باز پس چیست
تا دست بجنباندش دمادم
گهواره نهادن به دسترس چیست
گر نیمشبی از تبی بجنبد
جنبیدن و جستن به خار و خس چیست
رفتن پی داروی او شبانه
چون موس عمران پی قبس چیست
در پاس وی از خواب و خورگذشتن
مانند یکی نامور عسس چیست
تا طفل کلان گردد و شود پیر
دل بازنهادن بدو و بس چیست
من سخت فرومانده‌ام در این راز
کاین‌معنی‌اگرعشق‌نیست‌پس‌چیست؟
ور عشق نزاید از این میانه
خود زاین‌همه پیرایه ملتمس چیست؟!
شمارهٔ ۲۸ - در زندان شهربانی: بگرفتم آفتابه که گیرم ره مبالشمارهٔ ۳۰ - صفاهان اگر نیست شیراز هست: جهادا فراموش کردی مرا
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل فاعلاتن
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سختم عجب آید ز خلقت زن
کایزد را زین کرده ملتمس چیست
هوش مصنوعی: درباره سختی و شگفتی آفرینش زن، تعجبی نیست، زیرا کسی که این کار را انجام داده، به خوبی می‌داند که هدف از این خلق چه بوده است.
دوشیزه به شوهر چو رفت، دیگر
او را به پسر زادن این هوس چیست
هوش مصنوعی: وقتی دختر جوانی به خانه شوهر می‌رود، دیگر چه نیازی به آرزو کردن برای بچه‌دار شدن دارد؟
زهدان چو شود از جنین گرانبار
آن شادی حبلی به‌هر نَفَس چیست
هوش مصنوعی: زمانی که رحم، جنینی را در خود پرورش می‌دهد، هر نفس این جنین حسی از شادی و امید به همراه دارد.
با آن همه سنگینی و مشقت
این بستگی و انقیاد کس چیست
هوش مصنوعی: با وجود تمام سختی‌ها و مشکلات این وابستگی و تسلیم شدن به چه چیز یا کسی تعلق دارد؟
چون مرغ جنین از قفس برآمد
دیگر بوی این علقهٔ قفس چیست
هوش مصنوعی: وقتی که پرنده‌ای که هنوز در تخم است از قفس بیرون می‌آید، دیگر بویی از آن قفس و زنجیرهایش حس نمی‌کند.
از بهر یکی کودکی، عروسی
از هیچ تحمل نکرده بس، چیست
هوش مصنوعی: به خاطر یک کودک، عروسی هیچ چیز را تحمل نکرده است. چه بهانه‌ای وجود دارد؟
شب گوش نهادن به ناله طفل
چون قافله بر نالهٔ جرس چیست
هوش مصنوعی: در شب، وقتی به نالهٔ کودک گوش می‌دهی، چه احساسی شبیه به این است که قافله‌ای به صدای زنگ‌های خود گوش فرا دهد؟
لالایی محزون که از سموات
صوت ملکش داده باز پس چیست
هوش مصنوعی: لالایی غم‌انگیزی که صداى ملکى از آسمان به گوش می‌رسد، چه چیزى را به ما یادآور می‌شود؟
تا دست بجنباندش دمادم
گهواره نهادن به دسترس چیست
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که برای ایجاد تغییرات یا انجام کارها، نیازی به عجله و شتاب زدگی نیست. هر چیزی زمان و مکان خاص خود را دارد و باید با دقت و آرامش پیش رفت.
گر نیمشبی از تبی بجنبد
جنبیدن و جستن به خار و خس چیست
هوش مصنوعی: اگر در نیمه شب به خاطر تب و بیماری حرکت کنی و از جایی بپری، چه فایده‌ای دارد که به خار و علف‌ها برسی؟
رفتن پی داروی او شبانه
چون موس عمران پی قبس چیست
هوش مصنوعی: رفتن به دنبال داروی او در شب مانند موسای عمران که به دنبال آتش بود، چه معنی دارد؟
در پاس وی از خواب و خورگذشتن
مانند یکی نامور عسس چیست
هوش مصنوعی: این بیت به بیان اهمیت و مسئولیت در مراقبت و نگهبانی اشاره دارد. شاعر با مقایسه‌ی خود با یک عسس یا نگهبان معروف، به این نکته می‌پردازد که چه اندازه باید از خواب و راحتی خود بگذرد تا وظایفش را به درستی انجام دهد. در واقع، نشان‌دهنده‌ی فداکاری و تلاش در نگهبانی از چیزی ارزشمند است.
تا طفل کلان گردد و شود پیر
دل بازنهادن بدو و بس چیست
هوش مصنوعی: این بیت به حقیقت زندگی اشاره دارد که آدمی در دوران کودکی و جوانی به رشد و بزرگ شدن می‌پردازد و در این مسیر، باید به او توجه و محبت نشان داد. اما با این وجود، در نهایت پیری و پایان زندگی حتمی است و تجربه‌های مختلفی را در این راه کسب می‌کند. در واقع، نکته‌ای درباره‌ی زودگذر بودن عمر و اهمیت توجه به لحظات زندگی در آن نهفته است.
من سخت فرومانده‌ام در این راز
کاین‌معنی‌اگرعشق‌نیست‌پس‌چیست؟
هوش مصنوعی: من به شدت در تلاش هستم تا این راز را درک کنم که اگر این احساس عشق نیست، پس واقعاً چیست؟
ور عشق نزاید از این میانه
خود زاین‌همه پیرایه ملتمس چیست؟!
هوش مصنوعی: اگر عشق از این روابط به وجود نیاید، پس این‌همه ظواهر و زواید برای چه هستند؟