گنجور

شمارهٔ ۴۲

دل از تطاول زلف نگار جان نبرد
چو مارگیر کز آسیب مار جان نبرد
به‌ صیدگاه دل‌ آن زلف خم به‌خم دامیست
که از علایق او یک شکار جان نبرد
دلا تجاهل عارف گزین که صاحب ذوق
محقق است کزین روزگار جان نبرد
بدان تبختر شاهانه گرگشاید رخ
پیاده‌ایست کز او یک سوار جان نبرد
سلاح عاشقی افتادگیست ورنه کسی
به پهلوانی ازین کار زار جان نبرد
به رهنمایی سیمرغ بست باید دل
وگرنه رستم از اسفندیار جان نبرد
سلامت ارطلبی کفرگوی و رندی کن
که زهد و تقوی از این گیرودار جان نبرد
بگو به ساقی مجلس به باده افیون ریز
وگرنه هیچ کس از این خمار جان نبرد
بر اهل فضل جهان سردگونه شد دانم
کزین خزان فضیلت بهار جان نبرد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل از تطاول زلف نگار جان نبرد
چو مارگیر کز آسیب مار جان نبرد
هوش مصنوعی: دل نتوانست از طول و پیچش زلف معشوق رهایی یابد، مانند مارگیری که از خطر نیش مار نمی‌هراسد.
به‌ صیدگاه دل‌ آن زلف خم به‌خم دامیست
که از علایق او یک شکار جان نبرد
هوش مصنوعی: زلف‌های پریشان و خمیده، مانند دام‌های دل‌ربا هستند و در این دام‌ها، جان عاشقانی که به عشق او وابسته‌اند، گرفتار می‌شود و نمی‌تواند از این وابستگی رهایی یابد.
دلا تجاهل عارف گزین که صاحب ذوق
محقق است کزین روزگار جان نبرد
هوش مصنوعی: ای دل، بی‌توجهی کن و کسی را انتخاب کن که آگاه است، زیرا فردی که دارای ذوق و درک عمیق است، از این دنیا جان نمی‌دهد.
بدان تبختر شاهانه گرگشاید رخ
پیاده‌ایست کز او یک سوار جان نبرد
هوش مصنوعی: بدانی که خودستایی و تکبرِ شاهانه، همچون گرگی است که در قالب یک پیاده ظاهر شده و هیچ سوارکاری از او جان نمی‌برد.
سلاح عاشقی افتادگیست ورنه کسی
به پهلوانی ازین کار زار جان نبرد
هوش مصنوعی: سلاح عشق، تواضع و خشوع است، وگرنه هیچ‌کس در این میدان عشق نمی‌تواند مانند قهرمانان واقعی از جان خود دفاع کند.
به رهنمایی سیمرغ بست باید دل
وگرنه رستم از اسفندیار جان نبرد
هوش مصنوعی: برای پیروزی و موفقیت در یک چالش سخت، نیاز است که به رهنمودهای خردمندانه و الهام‌بخش توجه کنیم؛ زیرا بدون این راهنما، حتی قهرمانان بزرگ نیز ممکن است در برابر دشواری‌ها شکست بخورند.
سلامت ارطلبی کفرگوی و رندی کن
که زهد و تقوی از این گیرودار جان نبرد
هوش مصنوعی: اگر دنبال سلامتی هستی، باید بی‌پروا و متخلف باشی، چرا که زهد و تقوا در این دنیای پرهیاهو باعث نجات جان نمی‌شود.
بگو به ساقی مجلس به باده افیون ریز
وگرنه هیچ کس از این خمار جان نبرد
هوش مصنوعی: به ساقی مجلس بگو که مشروب را با افیون مخلوط کند، وگرنه هیچ‌کس از این حالت خماری رهایی نخواهد یافت.
بر اهل فضل جهان سردگونه شد دانم
کزین خزان فضیلت بهار جان نبرد
هوش مصنوعی: می‌دانم که بر اهل علم و فضیلت، روزگار سخت و بی‌رحمی حاکم شده است، زیرا از این فصل سرد و ناامیدکننده، فضیلت و نیکی به شکوفایی و زندگی باز نمی‌گردد.

خوانش ها

شمارهٔ ۴۲ به خوانش عندلیب