گنجور

شمارهٔ ۲۷۵ - به مناسبت پیوند مصر و ایران

ای لطف خوشت صیقل آیینهٔ شاهی
روشن دل تو آینهٔ لطف الهی
عالم متغیر، صفتت نامتغیر
دنیا متناهی‌، هنرت نامتناهی
پروردهٔ آن گوهر پاکی که ز اضداد
بر پایهٔ جاهش نرسد دست تباهی
بر روی مه و مهر کلف‌هاست ولی نیست
بر صفحهٔ ادراک تو یک نقطه سیاهی
شمشیر کجت واسطهٔ راست‌شعاری
اخلاقِ خوشت قاعدهٔ مُلک‌پناهی
ای خسرو شیرین که بود پاک و منزه
لوح دلت از نقش ملاذی و مناهی
زین وصلت فرخنده که فرمود شهنشاه
شد هلهله و غلغله تا ماه ز ماهی
شد یوسفِ ما را ملکِ مصر خریدار
نک بانوی مصر است بر این گفته گواهی
نقد دل ابنای وطن خواستهٔ توست
بردار ازین خواسته هر قدر که خواهی
خواندم خط بخت از رخت آن ‌روز که بودی
چون غنچهٔ نوخاسته بر گلبن شاهی
فالی زدم آن روز به دیدار تو و امروز
هستم به عیان گشتن آن فال مباهی
هرچند که از خدمت درگاه تو دورم
هستم ز دل و جان به ره عشق تو راهی
بگشا به تفقد در معمورهٔ دل‌ها
کاین ملک نگیرند به نیروی سپاهی
شو خواستهٔ خلق و دل از خواسته بردار
خواهنده فزاید چو تو از خواسته کاهی
چون خاطرت آیینهٔ غیبی است یقین است
ز احوال (‌بهار) آگهی ای شاه کماهی
هرکس به ‌ازل قسمت خود دید و پذیرفت
گل افسر یاقوتی و ما چهرهٔ کاهی

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای لطف خوشت صیقل آیینهٔ شاهی
روشن دل تو آینهٔ لطف الهی
هوش مصنوعی: ای مهربانی تو مانند صیقل دادن به آینه است که زیبایی را نمایان می‌کند. دل روشن تو نیز همچون آینه‌ای از لطف الهی است که محبت و رحمت خداوند را انعکاس می‌دهد.
عالم متغیر، صفتت نامتغیر
دنیا متناهی‌، هنرت نامتناهی
هوش مصنوعی: دنیا هر لحظه تغییر می‌کند، اما صفت تو همیشه ثابت است. این دنیا محدود و تمام‌شدنی است، اما هنر تو بی‌نهایت و نامحدود است.
پروردهٔ آن گوهر پاکی که ز اضداد
بر پایهٔ جاهش نرسد دست تباهی
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که شخصی تحت تربیت و پرورش قرار گرفته است که دارای ارزش و خلوص خاصی است و هیچ نیروی منفی یا آسیب‌زننده نمی‌تواند به آن آسیب برساند. در واقع، این گوهر نایاب و باارزش از آسیب‌ها و خطرات در امان است و بر اساس ویژگی‌های خاص خود، به نوعی از حفاظت برخوردار است.
بر روی مه و مهر کلف‌هاست ولی نیست
بر صفحهٔ ادراک تو یک نقطه سیاهی
هوش مصنوعی: بر روی ماه و خورشید کلف‌، نشانه‌هایی وجود دارد، اما بر روی سطح درک تو حتی یک نقطه سیاهی هم دیده نمی‌شود.
شمشیر کجت واسطهٔ راست‌شعاری
اخلاقِ خوشت قاعدهٔ مُلک‌پناهی
هوش مصنوعی: شمشیر کج تو، نشانه‌ای از راست‌گویی و صداقت اخلاقی‌ات است و اصل و پایه‌ای برای حمایت از جامعه و کشور فراهم می‌کند.
ای خسرو شیرین که بود پاک و منزه
لوح دلت از نقش ملاذی و مناهی
هوش مصنوعی: ای پادشاه شیرین‌سخن، دلت خالص و بی‌آلایش است و از خطاها و موانع پاک است.
زین وصلت فرخنده که فرمود شهنشاه
شد هلهله و غلغله تا ماه ز ماهی
هوش مصنوعی: به خاطر این پیوند خجسته که پادشاه فرمان داده است، شادی و سر و صدا به راه افتاده و تا ماه از ماهی خبر می‌دهد.
شد یوسفِ ما را ملکِ مصر خریدار
نک بانوی مصر است بر این گفته گواهی
هوش مصنوعی: یوسف ما را به‌عنوان گنجی ارزشمند در سرزمین مصر خریدند و شاهدی بر این موضوع، خود آن بانوی مصری است که به او علاقه‌مند شده است.
نقد دل ابنای وطن خواستهٔ توست
بردار ازین خواسته هر قدر که خواهی
هوش مصنوعی: خواسته تو، بررسی احساسات و افکار مردم سرزمین خودت است؛ هر چقدر که می‌خواهی می‌توانی از این خواسته دست برداری.
خواندم خط بخت از رخت آن ‌روز که بودی
چون غنچهٔ نوخاسته بر گلبن شاهی
هوش مصنوعی: روزهایی را به یاد دارم که مانند یک غنچهٔ تازه در باغی زیبا و پر گل، چهره‌ات را دیدم و از آن لحظه، سرنوشت خود را در نگاه تو خواندم.
فالی زدم آن روز به دیدار تو و امروز
هستم به عیان گشتن آن فال مباهی
هوش مصنوعی: یک روز به شوق دیدن تو پیش‌بینی‌ای کردم و حالا به وضوح شاهد تحقق آن پیش‌بینی هستم.
هرچند که از خدمت درگاه تو دورم
هستم ز دل و جان به ره عشق تو راهی
هوش مصنوعی: هرچند که از خدمت تو دور هستم، اما با دل و جانم راه عشق تو را دنبال می‌کنم.
بگشا به تفقد در معمورهٔ دل‌ها
کاین ملک نگیرند به نیروی سپاهی
هوش مصنوعی: دل‌ها را با محبت و توجه باز کن، زیرا این سرزمین را نمی‌توان با نیروی نظامی به دست آورد.
شو خواستهٔ خلق و دل از خواسته بردار
خواهنده فزاید چو تو از خواسته کاهی
هوش مصنوعی: به خواسته‌های مردم توجه کن و از خواسته‌های خودت کم کن، زیرا وقتی که تو از خواسته‌ها کم می‌کنی، خواسته‌های دیگران بیشتر می‌شود.
چون خاطرت آیینهٔ غیبی است یقین است
ز احوال (‌بهار) آگهی ای شاه کماهی
هوش مصنوعی: زمانی که ذهنت چون آینه‌ای به دنیای غیب روشن باشد، به یقین از احوال بهار آگاه هستی ای پادشاه، همان‌طور که ماه به نور خود می‌تابد.
هرکس به ‌ازل قسمت خود دید و پذیرفت
گل افسر یاقوتی و ما چهرهٔ کاهی
هوش مصنوعی: هر کسی در ابتدای زندگی‌اش، سهم خود را می‌بیند و آن را قبول می‌کند. برخی ممکن است زندگی‌اشان با زیبایی و جواهرات همراه باشد، در حالی که دیگران با ظاهری ساده و معمولی زندگی کنند.

حاشیه ها

1402/10/23 18:12
کژدم

این قصیده به مناسبت ازدواج محمدرضاشاه با فوزیه سروده شده است.