ملک‌الشعرا بهارشمارهٔ ۲۷۱ - تهرانی
دمادم در پی عیش و تناسانی است تهرانی
ز بغدادی و کوفی نسخهٔ ثانی است تهرانی
به هنگام حوادث گر بنای امتحان آید
چو پیش لشگر افغان، صفاهانی است تهرانی
گر ایرانی بود باری خراسانی و تبریزی
کجا هرگز توان گفتن که ایرانی است تهرانی
چو می‌بندد خراسانی به پرخاش مغولان صف
غنوده اندر آن سرداب پنهانی است تهرانی
چو آذربایجانی می‌زند با روسیان پنجه
پی یغمای رشتی و خراسانی است تهرانی
چو شیرازی کند با لشکر شیبانیان کوشش
اسیر بند غفلت‌های شیطانی است تهرانی
فنای الفت و عهد و فنای صدق و غمخواری
درست آمد که اندر دوستی فانی است تهرانی
نورزد عشق با کس جز به قصد بردن جانش
بدین معنی رفیق و عاشق جانی است تهرانی
اگر مفلس شدی یاری ز تهرانی مجو هرگز
که خصم تنگی و یار فراوانی است تهرانی
چو نادانی و تهرانی بود در قافیت یکسان
همیشه در پی ترویج نادانی است تهرانی
به هر نسبت که کردم فکر، فکرم ناتمام آمد
به‌جز این نسبت کامل که تهرانی است تهرانی
اگر تهرانیئی اندر وفاداری درست آید
مزور بایدش خواندن و الّا نیست تهرانی
شمارهٔ ۲۷۰ - تاریخچه انقلاب مشروطه: دریغا که بگذشت عهد جوانیشمارهٔ ۲۷۲ - آزرم: ای برادر، تا توانی گیر با آزرم خوی
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
دمادم در پی عیش و تناسانی است تهرانی
ز بغدادی و کوفی نسخهٔ ثانی است تهرانی
هوش مصنوعی: شخص تهرانی به طور مداوم در پی لذت و خوشی است و به نوعی شبیه به مردم بغداد و کوفه به نظر می‌رسد. به عبارتی، او نسخه‌ای جدید از ویژگی‌های فرهنگی و سبک زندگی مردم این دو شهر است.
به هنگام حوادث گر بنای امتحان آید
چو پیش لشگر افغان، صفاهانی است تهرانی
هوش مصنوعی: در زمان بروز مشکلات و آزمایش‌ها، اگر فردی بخواهد شجاعت خود را نشان دهد، مثل این است که در برابر لشکر افغان، کسی از صفاهان در برابر تهرانی‌ها قرار بگیرد. این به معنای این است که در سختی‌ها و چالش‌ها، باید قوی و با اراده باشیم.
گر ایرانی بود باری خراسانی و تبریزی
کجا هرگز توان گفتن که ایرانی است تهرانی
هوش مصنوعی: اگر کسی ایرانی باشد و هم از خراسان و هم از تبریز باشد، آیا می‌تواند بگوید که ایرانی تهرانی نیست؟
چو می‌بندد خراسانی به پرخاش مغولان صف
غنوده اندر آن سرداب پنهانی است تهرانی
هوش مصنوعی: وقتی یک خراسانی با خشونت‌های مغولان روبرو می‌شود، صفی از افرادی که در یک سرداب مخفی شده‌اند، در آنجا آرام و بی‌خبر از اوضاع به سر می‌برند.
چو آذربایجانی می‌زند با روسیان پنجه
پی یغمای رشتی و خراسانی است تهرانی
هوش مصنوعی: وقتی که کسی از آذربایجان با روس‌ها درگیر می‌شود، در واقع به خاطر هویت و اصالت رشتی و خراسانی‌اش در تهران به مبارزه می‌پردازد.
چو شیرازی کند با لشکر شیبانیان کوشش
اسیر بند غفلت‌های شیطانی است تهرانی
هوش مصنوعی: وقتی یک فرد از شیراز به مبارزه با لشکر شیبانیان برمی‌خیزد، در واقع به تلاش برای رهایی از بندهای غفلت‌های شیطانی می‌پردازد.
فنای الفت و عهد و فنای صدق و غمخواری
درست آمد که اندر دوستی فانی است تهرانی
هوش مصنوعی: در دوستی، از بین رفتن محبت و پیمان و از بین رفتن صداقت و خیرخواهی به درستی وجود دارد، زیرا در دوستی واقعی، همه اینها به شدت با یکدیگر ارتباط دارند.
نورزد عشق با کس جز به قصد بردن جانش
بدین معنی رفیق و عاشق جانی است تهرانی
هوش مصنوعی: اگر کسی در عشق خود با هدف جان بردن دیگری رفتار نکند، به معنای واقعی نه رفیق است و نه عاشق. این نشان می‌دهد که عشق واقعی تنها در صورتی معنا دارد که با نیتی پاک و عمیق به دیگران توجه کنیم.
اگر مفلس شدی یاری ز تهرانی مجو هرگز
که خصم تنگی و یار فراوانی است تهرانی
هوش مصنوعی: اگر در تنگدستی و سختی به سر می‌بری، هرگز به یاری کسی از تهران امید نداشته باش، چرا که دشمنان و مشکلات در این شهر بسیارند و دوستان و یاران چندان در دسترس نیستند.
چو نادانی و تهرانی بود در قافیت یکسان
همیشه در پی ترویج نادانی است تهرانی
هوش مصنوعی: هرگاه کسی نادان باشد، همیشه در تلاش است که نادانی خود را گسترش دهد، به ویژه اگر از تهران باشد.
به هر نسبت که کردم فکر، فکرم ناتمام آمد
به‌جز این نسبت کامل که تهرانی است تهرانی
هوش مصنوعی: هر چه بیشتر فکر کردم، ایده‌هایم ناتمام و ناپایدار بودند، اما در نهایت به این نتیجه رسیدم که فقط یک چیز به طور کامل و واضح وجود دارد و آن هم این است که تهرانی بودن یک واقعیت قطعی است.
اگر تهرانیئی اندر وفاداری درست آید
مزور بایدش خواندن و الّا نیست تهرانی
هوش مصنوعی: اگر کسی از تهرانی‌ها در وفاداری راست‌گو باشد، او را باید به عنوان یک تهرانی واقعی بشناسند، وگرنه او واقعا تهرانی نیست.
حاشیه ها
1394/06/21 00:09
میلاد
اگر مفلس شدی یاری ز تهرانی مجو هرگز...که خصم تنگی و یار فراوانیست تهرانی
پیداست استاد از بیداد های زمانه خصوصا در ایام اسارت به ستوه اومده. روحش شاد
1397/03/19 13:06
یاسین
در بیت دوم «صفاها نیست» به صفاهانیست باید تصحیح شود
1397/03/19 13:06
یاسین
در بیت دهم لطفا ترویج درست شود و اینکه چرا ترجیح بند معروف شهریار(الا تهرانیت انصاف می کن خر تویی یا من) در آثار شهریار نیست؟