ملک‌الشعرا بهارشمارهٔ ۲۴۶ - تغزل
بتا اگرچه به صورت تو زادهٔ بشری
ولی به روی درخشان، سلاله قمری
بشر نزاده چنین ماه روی غالیه موی
چگونه باورم آیدکه زادهٔ بشری
به چهر و سیما فرزند ماه گردونی
به قد و بالا مانند سرو کاشمری
قمر شناسمت ار غمگسار بوده قمر
پری بخوانمت ار آشکار گشته پری
به زلف بافته، رشگ بنفشهٔ چمنی
به روی تافته، شرم ستاره سحری
اگر شکارکنند آهوان صحرا را
به‌چشم، ای بت آهونگه، تو دل شکری
پری شنیدم اما پری نه دل سپراست
تو ای نگار پریچهره از چه دل سپری
سپرکنی به رخ ماه حلقهٔ زنجیر
برای آنکه کنی روزگار من سپری
کسی که روی تو بیند زخویش بی‌خبرست
چرا ز حسن خود ای ماهرو تو بی‌خبری
نظر به روی تو دل‌ها ز دست برباید
که آفت دلی ای شوخ و فتنهٔ نظری
منم غلام خط مشک فام تو که بدو
سپرده خط غلامی بنفشهٔ طبری
کدام کس که تو را دید و دل نداد به تو
کدام کس که تو بینی و دل ازو نبری
به‌ماه و سروت اگر عاشقان کنند شبیه
تو ماه مشکین زلفی و سرو سیم‌بری
به روی تو صنما ختم شد نکورویی
چو برپیمبر ما ختم شد پیامبری
خدایگان رسولان، رسول بار خدای
که مر خدایش بستوده از نکو سیری
خدای را غرض از خلقت جهان او بود
وگرنه بهرچه آورد انس وجن وپری
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بتا اگرچه به صورت تو زادهٔ بشری
ولی به روی درخشان، سلاله قمری
هوش مصنوعی: ای معشوق، هرچند که به ظاهر شبیه انسان‌ها هستی، ولی چهره‌ات چنان درخشان و زیباست که گویی از نسل پرنده‌ای زیبا و نیکوزاد آمده‌ای.
بشر نزاده چنین ماه روی غالیه موی
چگونه باورم آیدکه زادهٔ بشری
هوش مصنوعی: شایسته نیست که کسی با چهره‌ای زیبا و موی مجلل به دنیا بیاید و من باور کنم که او فرزند انسان است.
به چهر و سیما فرزند ماه گردونی
به قد و بالا مانند سرو کاشمری
هوش مصنوعی: فرزند ماهی به زیبایی و چهره‌ای دلربا دارد و قد و قامتش همانند سرو بلند و باریک است.
قمر شناسمت ار غمگسار بوده قمر
پری بخوانمت ار آشکار گشته پری
هوش مصنوعی: اگر تو را قمری بدانم، تو را غم‌زده می‌سازم و اگر چهره نورانی و زیبایی داشته باشی، تو را پری می‌نامم و به سمتت می‌آیم.
به زلف بافته، رشگ بنفشهٔ چمنی
به روی تافته، شرم ستاره سحری
هوش مصنوعی: در این شعر، اشاره به زیبایی و جذابیت زلف معشوقه‌ای است که مانند بنفشه‌ای در چمن، جذاب و دلربا است. زلف‌های او به قدری زیبا و دلنشین هستند که حتی ستاره‌های صبح نیز از آن شرمنده‌اند. این توصیف نشان‌دهنده‌ی قدرت زیبایی و فریبندگی محبوب است.
اگر شکارکنند آهوان صحرا را
به‌چشم، ای بت آهونگه، تو دل شکری
هوش مصنوعی: اگر شکارچیان آهوان صحرا را با چشم ببینند، ای معشوق زیبا، تو باعث می‌شوی که دل‌ها درد بکشند.
پری شنیدم اما پری نه دل سپراست
تو ای نگار پریچهره از چه دل سپری
هوش مصنوعی: گفته می‌شود که فرشته‌ای وجود دارد، ولی آنچه من باید به آن دل ببندم، تو ای محبوب زیبا روی هستی. چرا باید دل خود را به چیزی غیر از تو بسپارم؟
سپرکنی به رخ ماه حلقهٔ زنجیر
برای آنکه کنی روزگار من سپری
هوش مصنوعی: وقتی تو به نشان عشق، زنجیری بر روی چهره‌ی ماه می‌افکنی، به این امید است که روزگار من را از دست بدی.
کسی که روی تو بیند زخویش بی‌خبرست
چرا ز حسن خود ای ماهرو تو بی‌خبری
هوش مصنوعی: کسی که به چهره‌ی تو نگاه می‌کند، از خود بی‌خبر است. چرا تو از زیبایی خود، ای چهره‌ی ماه مانند، بی‌خبر هستی؟
نظر به روی تو دل‌ها ز دست برباید
که آفت دلی ای شوخ و فتنهٔ نظری
هوش مصنوعی: وقتی که به چهره‌ی تو می‌نگرم، دل‌ها در اختیار تو قرار می‌گیرد و از دست می‌رود، که تو خود یک بلای دل هستی، ای نازنین و باعث شور و شگفتی.
منم غلام خط مشک فام تو که بدو
سپرده خط غلامی بنفشهٔ طبری
هوش مصنوعی: من بنده و خدمت‌گزار نوشته‌های سیاه و زیبای تو هستم، که نامه‌ی من هم به تو محول شده است؛ مانند بوی خوش بنفشه‌های منطقه طبرستان.
کدام کس که تو را دید و دل نداد به تو
کدام کس که تو بینی و دل ازو نبری
هوش مصنوعی: کسی که تو را با نگاهش ببیند و دل به تو ندهد، وجود ندارد. و هیچ کس هم که تو را ببینی و از او دل نکنی، نیست.
به‌ماه و سروت اگر عاشقان کنند شبیه
تو ماه مشکین زلفی و سرو سیم‌بری
هوش مصنوعی: اگر عاشقان در دل شب به تماشای ماه و سرو زیبای تو بپردازند، تو مانند ماهی با زلف‌های خوش‌بوی مشکین و سروی با قدی بلند و نازک خواهی بود.
به روی تو صنما ختم شد نکورویی
چو برپیمبر ما ختم شد پیامبری
هوش مصنوعی: زیبایی تو باعث شده که تمام خوبی‌ها به تو ختم شود؛ همان‌طور که پیامبری با آمدن پیامبر ما به پایان رسید.
خدایگان رسولان، رسول بار خدای
که مر خدایش بستوده از نکو سیری
هوش مصنوعی: خداوند بزرگ، پیامبری را فرستاده که از جانب خدا به ستایش خوبی‌ها و اخلاق نیکو می‌پردازد.
خدای را غرض از خلقت جهان او بود
وگرنه بهرچه آورد انس وجن وپری
هوش مصنوعی: خداوند دلیلی برای خلقت جهان داشته است و اگر این هدف نبود، نیازی به آفرینش انسان، جن و پری نبود.