گنجور

شمارهٔ ۱۴۵ - ای ملک

ملک ایران سر بسر در انقلاب است ای ملک
کشور جمشید و افریدون خرابست ای ملک
جنبشی با خاطر بیدار، کاندر ملک ما
مسکنت بیدار و آسایش به خوابست ای ملک
قبضهٔ شمشیر شاهان عجم‌، در دست تست
تاکی این تیغ مبارک در قرابست ای ملک
تا جوانی هست از شاهنشهی دریاب کام
زانکه شاهی و جوانی دیریابست ای ملک
آتشی در پنبه پنهانست‌، این دانیم ما
خاطر ما زین سبب در التهابست ای ملک
حاسدان ملک را در آستانت راههاست
شه‌ پرستان را از آن درگه جوابست ای ملک
ما به جز بیداری شه‌مان نباشد آرزو
دل گر از این آرزو جوشد، مصابست ای ملک
شه ز حضرت رادمردان را به معنی دورکرد
وانکه باید دور بودن در جنابست ای ملک
شاه راگفتند تا بندد زبان دوستان
دشمنان را این نخستین فتح بابست ای ملک
دشمن خسرو به خسرو داده پندی ناگوار
کش دورویه‌، سود افزون از حسابست ای ملک
نیک باید دید تا سررشته نگریزد ز دست
پادشاهی رشته‌ای پرپیچ و تابست ای ملک
ما و حکم شاه و قلبی سربسر بر مهر شاه
سر نپیچدکس گرت رای عتابست ای ملک

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: پروژهٔ بازبینی OCR

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ملک ایران سر بسر در انقلاب است ای ملک
کشور جمشید و افریدون خرابست ای ملک
هوش مصنوعی: ای پادشاه ایران، همه جا درگیر انقلاب و شورش است. ای پادشاه کشوری که جمشید و افریدون در آن زندگی می‌کردند، اوضاع خراب و نابسامان است.
جنبشی با خاطر بیدار، کاندر ملک ما
مسکنت بیدار و آسایش به خوابست ای ملک
هوش مصنوعی: حرکتی با ذهنی آگاه و بیدار، زیرا در سرزمین ما فقر و ناتوانی بیدار است و آرامش در خواب به سر می‌برد.
قبضهٔ شمشیر شاهان عجم‌، در دست تست
تاکی این تیغ مبارک در قرابست ای ملک
هوش مصنوعی: شمشیر پادشاهان ایران در دستان توست، تا هنگامی که این تیغ مبارک در آغوشت است، ای پادشاه.
تا جوانی هست از شاهنشهی دریاب کام
زانکه شاهی و جوانی دیریابست ای ملک
هوش مصنوعی: تا زمانی که جوانی در اختیار داری و در موقعیت سلطنتی هستی، از لذت‌ها استفاده کن، زیرا جوانی و مقام سلطنت زودگذر و ناپایدار است، ای پادشاه!
آتشی در پنبه پنهانست‌، این دانیم ما
خاطر ما زین سبب در التهابست ای ملک
هوش مصنوعی: آتش پنهانی در میان پنبه وجود دارد که ما از آن آگاهیم. به همین دلیل دل ما در اضطراب و التهاب است، ای پادشاه.
حاسدان ملک را در آستانت راههاست
شه‌ پرستان را از آن درگه جوابست ای ملک
هوش مصنوعی: حسودان و دشمنان تو در درگاهت راه‌هایی دارند، در حالی که در این مکان مقدس، تنها پرستندگان تو پاسخ خواهند یافت. ای پادشاه!
ما به جز بیداری شه‌مان نباشد آرزو
دل گر از این آرزو جوشد، مصابست ای ملک
هوش مصنوعی: ما هیچ آرزویی جز بیداری و هوشیاری در دل نداشته‌ایم. اگر دل ما از این آرزو پر شود، باید با مشکلات و سختی‌ها دست و پنجه نرم کند، ای فرشته.
شه ز حضرت رادمردان را به معنی دورکرد
وانکه باید دور بودن در جنابست ای ملک
هوش مصنوعی: این بیت به بیان این نکته می‌پردازد که برخی افراد شایسته و شماسته هستند که باید از قدرت و مقام دور نگه‌داشته شوند، زیرا این دوری به نفع خود آن‌ها و مملکت است. در واقع، وجود آنها در جایگاه‌های حساس ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
شاه راگفتند تا بندد زبان دوستان
دشمنان را این نخستین فتح بابست ای ملک
هوش مصنوعی: شاه را گفتند که اگر زبان دوستان را ببندی، دشمنان نیز خاموش خواهند شد. این کار به معنی شروع یک پیروزی بزرگ است، ای پادشاه.
دشمن خسرو به خسرو داده پندی ناگوار
کش دورویه‌، سود افزون از حسابست ای ملک
هوش مصنوعی: دشمن خسرو به او توصیه‌ای بد داده است، زیرا در چهره‌های دوگانه، فایده‌ای مضاعف از آن حساب می‌شود، ای پادشاه.
نیک باید دید تا سررشته نگریزد ز دست
پادشاهی رشته‌ای پرپیچ و تابست ای ملک
هوش مصنوعی: برای اینکه بدانی چه طور باید به خوبی هدایت کنی و رشته امور از دستت در نرود، بهتر است به دقت و با نگرش عمیق به شرایط توجه کنی، ای پادشاه، زیرا کارها پیچیدگی ویژه‌ای دارند.
ما و حکم شاه و قلبی سربسر بر مهر شاه
سر نپیچدکس گرت رای عتابست ای ملک
هوش مصنوعی: ما و فرمان شاه را از عشق و محبت بسیار در دل داریم و هیچ چیزی نمی‌تواند ما را از این محبت منحرف کند. اگر تو هم نظری بر خشم و تنبیه داری، ای پادشاه، این عشق ما به تو تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت.