بخش ۱۹ - فی ذم المتمکنین فی المناصب الدنیویة للحظوظ الواهیة الدنیة
نان و حلوا چیست؟ ای فرزانه مرد
منصب دنیاست، گرد آن مگرد
گر بیالایی از او دست و دهان
روی آسایش نبینی در جهان
منصب دنیا نمیدانی که چیست؟
من بگویم با تو، یک ساعت بایست
آنکه بندد از ره حق پای مرد
آنکه سازد کوی حرمان جای مرد
آنکه نامش مایهٔ بدنامی است
آنکه کامش، سر به سر، ناکامی است
آنکه هر ساعت، نهان از خاص و عام
کاسهٔ زهرت فرو ریزد به کام
بر سر این زهر روزان و شبان
چند خواهی بود لرزان و تپان؟
منصب دنیاست، ای نیکونهاد!
آنکه داده خرمن دینت به باد
منصب دنیاست، ای صاحب فنون!
آنکه کردت این چنین، خوار و زبون
ای خوش آن دانا که دنیا را بهشت
رفت همچون شاه مردان در بهشت
مولوی معنوی در مثنوی
نکتهای گفته است، هان تا بشنوی:
« ترک دنیا گیر تا سلطان شوی
ورنه گر چرخی تو، سرگردان شوی
زهر دارد در درون، دنیا چو مار
گرچه دارد در برون، نقش و نگار
زهر این مار منقش، قاتل است
میگریزد زو هر آن کس عاقل است»
زین سبب، فرمود شاه اولیا
آن گزین اولیا و انبیا:
حب الدنیا، رأس کل خطیة
و ترک الدنیا رأس کل عبادة
بخش ۱۸ - حِکایَةُ العابِدِ الَّذي کانَ قوتُهُ العَلَفَ لِیَأْمنَ دینهُ مِنَ التَّلَفِ: نوجوانی از خواص پادشاهبخش ۲۰ - فی الترغیب فی حفظ اللسان و هو من احسن صفات الانسان: نان و حلوا چیست؟ قیل و قال تو
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نان و حلوا چیست؟ ای فرزانه مرد
منصب دنیاست، گرد آن مگرد
هوش مصنوعی: نان و حلوا چه اهمیتی دارند؟ ای حکیم، تو که در این دنیای مقام و مسئولیت هستی، دور این چیزهای فانی نچرخ.
گر بیالایی از او دست و دهان
روی آسایش نبینی در جهان
هوش مصنوعی: اگر از او دست بکشی و دهانت را ببندی، در دنیا آسایش نخواهی دید.
منصب دنیا نمیدانی که چیست؟
من بگویم با تو، یک ساعت بایست
هوش مصنوعی: منصب و مقام دنیایی را نمیدانی چیست؟ بگذار من برایت توضیح بدهم، فقط یک ساعت صبر کن.
آنکه بندد از ره حق پای مرد
آنکه سازد کوی حرمان جای مرد
هوش مصنوعی: این شخصی که بر اساس حق و عدالت، خود را به بند کشیده و محدود ساخته، باید بداند که دیگران در مسیرهایی که منجر به ناامیدی و محرومیت میشود، جایگاهی ندارند.
آنکه نامش مایهٔ بدنامی است
آنکه کامش، سر به سر، ناکامی است
هوش مصنوعی: کسی که نامش باعث رسوایی است، در زندگی همیشه با ناکامی و شکست مواجه است.
آنکه هر ساعت، نهان از خاص و عام
کاسهٔ زهرت فرو ریزد به کام
هوش مصنوعی: شخصی که هر لحظه به صورت پنهانی، زهر خود را به دل مردم میریزد و آنها را تحت تاثیر میگذارد، چه برای افراد خاص و چه برای عموم.
بر سر این زهر روزان و شبان
چند خواهی بود لرزان و تپان؟
هوش مصنوعی: چند وقت دیگر میخواهی در این دنیا که پر از مشکلات و سختیهاست، نگران و مضطرب زندگی کنی؟
منصب دنیاست، ای نیکونهاد!
آنکه داده خرمن دینت به باد
هوش مصنوعی: مقام و جایگاه دنیایی، ای انسان نیکنهاد! کسی که دارایی و ارزشهای دین تو را به فنا داده است.
منصب دنیاست، ای صاحب فنون!
آنکه کردت این چنین، خوار و زبون
هوش مصنوعی: منصب و مقام در دنیا به هیچ وجه ارزش ندارد، ای کسی که در کارها مهارت داری! کسی که تو را به این حال و روز انداخت، در واقع تو را تحقیر کرده است.
ای خوش آن دانا که دنیا را بهشت
رفت همچون شاه مردان در بهشت
هوش مصنوعی: خوش به حال کسی که مانند پادشاهان در دنیای خود، احساس آسایش و لذت کند و به زندگیاش مانند بهشتی بنگرد.
مولوی معنوی در مثنوی
نکتهای گفته است، هان تا بشنوی:
هوش مصنوعی: به انسانی که در تاریکی گم شده، روشنی و راه را نشان بدهید. اگر شخصی در بیخبری و بیراهی باشد، با راهنمایی و آموزش میتوان او را به سمت آگاهی و حقیقت هدایت کرد.
« ترک دنیا گیر تا سلطان شوی
ورنه گر چرخی تو، سرگردان شوی
هوش مصنوعی: اگر دنیای مادی را رها کنی و به سمت معنویت بروی، به مقام والایی خواهی رسید؛ اما اگر به دنبال لذتهای دنیوی باشی، در سرگردانی و سردرگمی خواهی ماند.
زهر دارد در درون، دنیا چو مار
گرچه دارد در برون، نقش و نگار
هوش مصنوعی: دنیا ظاهری زیبا و جذاب دارد، اما در باطنش خالی از محبت و پر از خطر است، مانند ماری که به ظاهر زیباست اما زهر دارد.
زهر این مار منقش، قاتل است
میگریزد زو هر آن کس عاقل است»
هوش مصنوعی: زهر این مار تزیینی کشنده است و هر فرد عاقل از آن دوری میکند.
زین سبب، فرمود شاه اولیا
آن گزین اولیا و انبیا:
هوش مصنوعی: به همین دلیل، شاه اولیا دستور داد که بهترین و برترین افراد را انتخاب کنند.
حب الدنیا، رأس کل خطیة
و ترک الدنیا رأس کل عبادة
هوش مصنوعی: عشق به دنیا، منشاء همه خطاهاست و ترک دنیا، اساس همه عبادتهاست.