گنجور

بخش ۱۷ - فی ذم من یتفاخر بتقرب الملوک مع أنه یزعم الانخراط فی سلک أهل السلوک

نان و حلوا چیست، دانی ای پسر؟
قرب شاهان است، زین قرب، الحذر
می‌برد هوش از سر و از دل قرار
الفرار از قرب شاهان، الفرار
فرخ آنکو رخش همت را بتاخت
کام از این حلوا و نان، شیرین نساخت
قرب شاهان، آفت جان تو شد
پایبند راه ایمان تو شد
جرعه‌ای از نهر قرآن نوش کن
آیهٔ «لا ترکنوا» را گوش کن
لذت تخصیص او وقت خطاب
آن کند که ناید از صد خم شراب
هر زمان که شاه گوید: شیخنا!
شیخنا مدهوش گردد، زین ندا
مست و مدهوش از خطاب شه شود
هر دمی در پیش شه، سجده رود
می‌پرستد گوییا او شاه را
هیچ نارد یاد، آن الله را
الله الله، این چه اسلام است و دین
شرک باشد این، به رب‌العالمین

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نان و حلوا چیست، دانی ای پسر؟
قرب شاهان است، زین قرب، الحذر
هوش مصنوعی: نان و حلوا چه معنی دارند، ای پسر؟ این‌ها نشانه‌ی نزدیکی به شاهان است، از این نزدیکی باید بترسی.
می‌برد هوش از سر و از دل قرار
الفرار از قرب شاهان، الفرار
هوش مصنوعی: فرار از نزدیک شدن به پادشاهان انسان را از فکر و دلش متفرق می‌کند.
فرخ آنکو رخش همت را بتاخت
کام از این حلوا و نان، شیرین نساخت
هوش مصنوعی: شخص خوشبخت و کامیابی که با اراده و تلاش خودش به موفقیت و دستاوردهایی رسیده است، هرگز نمی‌تواند به میوه‌های شیرین زندگی از چیزهایی مانند حلوا و نان بسنده کند.
قرب شاهان، آفت جان تو شد
پایبند راه ایمان تو شد
هوش مصنوعی: نزدیکی به پادشاهان، برای تو مشکلاتی ایجاد کرده و باعث شده که از راه ایمان خود دور شوی.
جرعه‌ای از نهر قرآن نوش کن
آیهٔ «لا ترکنوا» را گوش کن
هوش مصنوعی: از آب زلال قرآن بنوش و به آیه «به چیزی وابسته نشوید» توجه کن.
لذت تخصیص او وقت خطاب
آن کند که ناید از صد خم شراب
هوش مصنوعی: لذت خاص در آن زمان به انسان می‌رسد که دیگر خطرات و مشکلات زندگی به فراموشی سپرده شوند و انسان در آن لحظه فقط به خوشی و شادمانی خود فکر کند، بدون اینکه آسیب یا خطری او را تهدید کند.
هر زمان که شاه گوید: شیخنا!
شیخنا مدهوش گردد، زین ندا
هوش مصنوعی: هر بار که پادشاه می‌گوید: «ای شیخ! ای شیخ!» شیخ از آن ندا گیج و مبهوت می‌شود.
مست و مدهوش از خطاب شه شود
هر دمی در پیش شه، سجده رود
هوش مصنوعی: هر لحظه، هنگامی که به شاه خطاب می‌شود، فردی سرمست و مدهوش می‌شود و در برابر او به سجده می‌افتد.
می‌پرستد گوییا او شاه را
هیچ نارد یاد، آن الله را
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد او هیچ یاد و خاطره‌ای از خداوند ندارد و تنها به ستایش شاه مشغول است.
الله الله، این چه اسلام است و دین
شرک باشد این، به رب‌العالمین
هوش مصنوعی: خدای من، این چه دینی است که در آن به شریک قرار دادن با خدا پرداخته شود، در حالی که او پروردگار جهانیان است؟