گنجور

بخش ۱۴ - فی ذم أصحاب التدریس مقصد هم مجرد أظهار الفضل و التلبیس

نان و حلوا چیست؟ این تدریس تو
کان بود سرمایهٔ تلبیس تو
بهر اظهار فضیلت، معرکه
ساختی، افتادی اندر مهلکه
تا که عامی چند سازی دام خویش
با صد افسون، آوری در دام خویش
چند بگشایی سر انبان لاف؟
چند پیمایی گزاف اندر گزاف؟
نی فروعت محکم آمد، نی اصول
شرم بادت از خدا و از رسول
اندرین ره چیست دانی غول تو؟
این ریایی درس نامعقول تو
درس اگر قربت نباشد زان غرض
لیس درسا انه بئس المرض
اسب دولت، برفراز عرش تاخت
آنکه خود را زین مرض آزاد ساخت

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نان و حلوا چیست؟ این تدریس تو
کان بود سرمایهٔ تلبیس تو
هوش مصنوعی: نان و حلوا چه اهمیتی دارد؟ آنچه تو به دیگران آموخته‌ای، خود سرمایه‌ای برای فریب دادن و فریفتن است.
بهر اظهار فضیلت، معرکه
ساختی، افتادی اندر مهلکه
هوش مصنوعی: برای نشان دادن و بروز دادن فضیلت‌هایت، فضایی را فراهم آوردی که در آن گرفتار شدی.
تا که عامی چند سازی دام خویش
با صد افسون، آوری در دام خویش
هوش مصنوعی: برای فریب دادن مردم و به دام انداختن آنها، با ترفندهای فراوان و جادوهای مختلف خود را به کار می‌گیری.
چند بگشایی سر انبان لاف؟
چند پیمایی گزاف اندر گزاف؟
هوش مصنوعی: چقدر می‌خواهی از خودت حرف بی‌مورد بزنی؟ چقدر قصد داری به طور مبالغه‌آمیز بزرگ‌نمایی کنی؟
نی فروعت محکم آمد، نی اصول
شرم بادت از خدا و از رسول
هوش مصنوعی: نی این‌دو نکته را در خود دارد: نخست اینکه نباید به خودی خود و بدون اصول شرعی به فروش بپردازیم و دوم اینکه باید از خدا و پیامبر شرم داشته باشیم و در کارهایمان تقوی و پرهیزگاری را رعایت کنیم.
اندرین ره چیست دانی غول تو؟
این ریایی درس نامعقول تو
هوش مصنوعی: در این مسیر چه چیزی را می‌شناسی، ای غول نادانی؟ این تظاهر بی‌معنا تو چیست؟
درس اگر قربت نباشد زان غرض
لیس درسا انه بئس المرض
هوش مصنوعی: اگر درس برای نزدیکی و نزدیکی به هدف نباشد، آن را عمل نیکو نمی‌توان شمرد و بالاتر از آن، مانند بیماری است که خوب نیست.
اسب دولت، برفراز عرش تاخت
آنکه خود را زین مرض آزاد ساخت
هوش مصنوعی: کسی که خود را از بند مشکلات و ناراحتی‌ها رها کند، می‌تواند به مقام و جایگاهی بلند دست یابد؛ مانند اسبی که بر فراز آسمان‌ها می‌تازد.

حاشیه ها

1392/10/26 15:12

با عرض سلام و خسته نباشید
بیت سوم مصرع اول، در کتاب (دیوان شیخ بهایی) اینطور نوشته شده
تا که عامی چند سازی رام خویش
منظورم کلمه ی رام است.