گنجور

شمارهٔ ۲۹

ای مبارک تر از ستارۀ روز
صدمۀ آفتاب صدر افروز
عقل تو علم بین و علم گشای
طبع تو جود و رز و جود آموز
شست آذر مه از کمان هوا
بادها زد چو تیر مردم دوز
دست سرما فرو درید و سترد
کسوت شاخ و صنعت نوروز
جامۀ باغ سوخت بی آتش
خانه ای گرم خواه و آتش سوز
هیزم گوز را بر آتش نه
که توان بر شمر شکستن گوز
زال شد باغ تا نه دیر از برف
چون سر زال زر شود سریوز
بند فولاد بر دهن یابد
آهو ، ار بر شمر نهد پتفوز
ای بهر فضل و شادی ارزانی
بکش این رنج من به فضل امروز
طبع اگر آفتاب نظم شود
دست سرما برو بود پیروز
گر زمستان من تموز کنی
باز رستی زبنده تا بتموز

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: سیاوش جعفری

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ای مبارک تر از ستارۀ روز
صدمۀ آفتاب صدر افروز
هوش مصنوعی: ای کسی که از همه چیز درخشان‌تر و خوش‌یمن‌تری، مانند ستاره‌ای که در روز تابش خورشید، برجسته و زیبا می‌درخشد.
عقل تو علم بین و علم گشای
طبع تو جود و رز و جود آموز
هوش مصنوعی: در این بیت به این موضوع اشاره می‌شود که عقل و دانش انسان می‌تواند درک و فهم او را افزایش دهد. همچنین، استعداد و طبیعت انسان به او نیرو و توانایی‌هایی می‌بخشد که از طریق بخشندگی و سخاوت می‌تواند بهتر رشد کند. در واقع، علم و دانش به انسان کمک می‌کنند تا بهترین نسخهٔ خودش باشد و به دیگران کمک کند.
شست آذر مه از کمان هوا
بادها زد چو تیر مردم دوز
هوش مصنوعی: ماه در آسمان مانند تیر از کمان رها شده، به تندی در حرکت است و بادها نیز به مانند تیرهایی که به سوی مردم می‌روند، به سرعت می‌وزند.
دست سرما فرو درید و سترد
کسوت شاخ و صنعت نوروز
هوش مصنوعی: سرما به شدت خود را نشان داد و لباس طبیعت را از درختان و زیبایی‌های نوروزی گرفت.
جامۀ باغ سوخت بی آتش
خانه ای گرم خواه و آتش سوز
هوش مصنوعی: لباس باغی که به آتش سوخته را بدون اینکه از آتش برای گرم کردن خانه استفاده شود، نمی‌توان به دست آورد. به عبارتی، برای داشتن چیزی ارزشمند، نیاز به تلاش و فعالیت هست.
هیزم گوز را بر آتش نه
که توان بر شمر شکستن گوز
هوش مصنوعی: هرگز چیزی را که ناپسند و بی‌ارزش است، به کار نینداز که نمی‌توان بر او تسلط داشت و شکستش داد.
زال شد باغ تا نه دیر از برف
چون سر زال زر شود سریوز
هوش مصنوعی: زال، با نگرانیش، باغ را در فصل پاییز می‌بیند که هنوز برف روی زمین است و این وضعیت شبیه به زهدانی می‌ماند که سر زال (سفید) در آن طلوع می‌کند. با این حال، با گذشت زمان، زیبایی و شکوفایی سرسبز دوباره به آنجا باز می‌گردد.
بند فولاد بر دهن یابد
آهو ، ار بر شمر نهد پتفوز
هوش مصنوعی: اگر آهو به بند فولاد گرفتار شود، دلیلش این است که شمر آن را به دام انداخته است.
ای بهر فضل و شادی ارزانی
بکش این رنج من به فضل امروز
هوش مصنوعی: ای امیدی که من از فضل و شادی تو بهره‌مند شوم، این درد و رنجی که کشیده‌ام را به لطف و رحمت امروزت پایان ببخش.
طبع اگر آفتاب نظم شود
دست سرما برو بود پیروز
هوش مصنوعی: اگر طبیعت مانند آفتاب منظم و مرتب شود، سرما دیگر نمی‌تواند بر آن غلبه کند و پیروز شود.
گر زمستان من تموز کنی
باز رستی زبنده تا بتموز
هوش مصنوعی: اگر زمستان من را به تابستان تبدیل کنی، باز هم از زنجیر و بند آزاد خواهی شد تا به تابستان برسی.

حاشیه ها

1396/04/21 23:07
سعید اسکندری

جامه‌ی باغ سوخت بی آتش
شفیعی کدکنی در کتاب صور خیال این تصویر را که ازرقی از پاییز داده است نسبت به شعر پیش از او دارای نوعی تازگی بیان می‌داند