شمارهٔ ۴۵ - ماده تاریخ (۱۱۸۸ ه.ق)
به فرمان دارای ایران که بودش
به کف تیغ رستم، به سر تاج خسرو
کَرَمرَسم، سلطانِ جمشید پایه؛
کریم اسم، خاقانِ خورشید پرتو
شهِ زند، کز نام او زنده ماند؛
جهان کو به داد و دهش کرد مملو
کنون بندد اندر میان رشتهٔ در
کسی کو نبودش به کف خوشهٔ جو
یکی مسجد آراست از لطف ایزد
به شیراز کافگند بر نُه فلک ضو
چه مسجد، که سودی، گر امروز بودی؛
به خاکش لبِ جم، رخِ کی، سرِ زو
مگو هست زین گونه مسجد به گیتی
وگر دیگری گویدت هست، مشنو
پی ضبط تاریخ آن سال فرخ
فتادند دانشوران در تک و دو
رقم کرد کلکِ گهر سلکِ آذر:
«به شیراز وا شد درِ کعبهٔ نو»
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به فرمان دارای ایران که بودش
به کف تیغ رستم، به سر تاج خسرو
هوش مصنوعی: به دستور فرمانروای ایران، که در دستش تیغ رستم بود و بر سرش تاج پادشاهی قرار داشت.
کَرَمرَسم، سلطانِ جمشید پایه؛
کریم اسم، خاقانِ خورشید پرتو
هوش مصنوعی: رسمی را به جا آوردم که مربوط به شاه جمشید است؛ و نام نیکو و با کرامت همانند خاقانی است که نور خورشید را در بر دارد.
شهِ زند، کز نام او زنده ماند؛
جهان کو به داد و دهش کرد مملو
هوش مصنوعی: پادشاهی به دنیا آمد که نامش ماندگار شد و جهان را با بخششها و لطفهایش پر کرد.
کنون بندد اندر میان رشتهٔ در
کسی کو نبودش به کف خوشهٔ جو
هوش مصنوعی: اکنون در بین رشتههای زندگی، شخصی که در دستش خوشهای از نعمت نیست، باید خود را تأمل کند.
یکی مسجد آراست از لطف ایزد
به شیراز کافگند بر نُه فلک ضو
هوش مصنوعی: در شیراز، کسی با لطف خداوند یک مسجد زیبا و دلنشین ساخت که نور آن مانند روشنی ستاره در آسمان میتابد.
چه مسجد، که سودی، گر امروز بودی؛
به خاکش لبِ جم، رخِ کی، سرِ زو
چه مسجدی است که اگر جمشید و کیخسرو و زو امروز زنده بودند، لب و رخ و سرشان را به خاکش میمالیدند!
مگو هست زین گونه مسجد به گیتی
وگر دیگری گویدت هست، مشنو
هوش مصنوعی: نگو که در دنیا مسجدی از این جنس وجود دارد، و اگر کسی به تو گفت که چنین چیزی هست، حرفش را نشنو.
پی ضبط تاریخ آن سال فرخ
فتادند دانشوران در تک و دو
هوش مصنوعی: در سال خوشی، دانشمندان برای ثبت تاریخ آن سال به تلاش و کوشش افتادند.
رقم کرد کلکِ گهر سلکِ آذر:
«به شیراز وا شد درِ کعبهٔ نو»
هوش مصنوعی: در اینجا به تصویر کشیده شده که زیبایی و جذابیت خاصی مانند یک گوهر در دنیای شعر و هنر به وجود آمده است. در این تصویر، شیراز به عنوان جایی نو و تازه در کعبهای که نماد خانه خداست، به نمایش گذاشته میشود. این بیت به نوعی به اهمیت و زیبایی هنر و فرهنگ این شهر اشاره دارد.