شمارهٔ ۱۱۰
صبحدم، در باغ هر کو خندهٔ گل بایدش
نیمشب در ناله دمسازی بلبل بایدش
تا تماشایی، ز گلچین باز داند باغبان
گر گشاید درو گر بندد، تأمل بایدش
بینوایی برنتابد با تهیدامن به باغ
هرکه باشد باغبان، اندک تغافل بایدش
راه رو گر برهمن باشد، و گر شیخ الحرم؛
تا به دیر و کعبه ره جوید، توکل بایدش
هرکه عشق کودک سنگین دلش دیوانه کرد
گر زنندش کودکان سنگی، تحمل بایدش
آذر آن کز سرگذشت جم همیجوید خبر
بر لب جو جام مالامالی از مل بایدش
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
صبحدم، در باغ هر کو خندهٔ گل بایدش
نیمشب در ناله دمسازی بلبل بایدش
هوش مصنوعی: صبح که میرسد، در هر گوشهی باغ باید خنده و شادی گلها را مشاهده کرد، اما در نیمهشب، بلبل باید در ناله و آوای غمگین خود به سر ببرد.
تا تماشایی، ز گلچین باز داند باغبان
گر گشاید درو گر بندد، تأمل بایدش
هوش مصنوعی: باغبان باید دقت کند و تامل کند که آیا در باغ را باز کند یا ببندد، زیرا او باید در انتخاب گلها و زیباییهای باغ، آگاهی و تجربه داشته باشد.
بینوایی برنتابد با تهیدامن به باغ
هرکه باشد باغبان، اندک تغافل بایدش
هوش مصنوعی: فقر و ناتوانی به کسی اجازه نمیدهد که با دست خالی و بدون امکانات وارد باغ شود. هر کسی که مسئولیت نگهداری و رسیدگی به باغ را بر عهده دارد، باید کمی بیتوجهی به آن داشته باشد و شرایط را درک کند.
راه رو گر برهمن باشد، و گر شیخ الحرم؛
تا به دیر و کعبه ره جوید، توکل بایدش
هوش مصنوعی: اگر راهنمای او، کسی بیاعتبار باشد یا یک عالم بزرگ، مهم این است که او به دنبالهروی از عشق و ایمان، به سوی مکانهای مقدس برود. برای رسیدن به آن مقاصد، باید به خدا توکل کند.
هرکه عشق کودک سنگین دلش دیوانه کرد
گر زنندش کودکان سنگی، تحمل بایدش
هوش مصنوعی: هر کس که عشق او را دیوانه کرده است، اگر کودکان سنگی هم به او بزنند، باید توانایی تحمل این ضربهها را داشته باشد.
آذر آن کز سرگذشت جم همیجوید خبر
بر لب جو جام مالامالی از مل بایدش
هوش مصنوعی: آذر که از سرگذشت جم خبر میخواهد، بر لب جوی شیرین و پرنعمت نشسته و جامی پراز مال دارد.