گنجور

بخش ۴۳ - در بیان آن که از دو کس احتراز می‌‬باید کرد

از دو کس پرهیز کن ای هوشیار
تا نبینی نکبتی در روزگار
اول از دشمن که او استیزه روست
وانگهی از صحبت نادانِ دوست
خویش را از نزد دشمن دور دار
یار نادان را ز خود مهجور دار
ای پسر کم گوی با مردم درشت
ور بگویی از تو گردانند پشت
بهترین خُلق می‌دانی که‌راست؟
آنکه داد انصاف و انصافش نخواست
چون حدیث خوب گویی با فقیر
به بود زآنَش که پوشانی حریر
خشم خوردن پیشهٔ هر سرور است
تلخ باشد؛ از شکر شیرین‌تر است
هر که با مردم نسازد درجهان
زندگانی تلخ دارد بی گمان
آنکه شوخ است و ندارد شرم نیز
دان که ناپاک‌زاده است ای عزیز
از ملامت تا بمانی در امان
باش دایم همنشین صالحان

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از دو کس پرهیز کن ای هوشیار
تا نبینی نکبتی در روزگار
هوش مصنوعی: ای هوشیار، از دو نفر پرهیز کن تا در زندگی با مشکلات و بدبختی مواجه نشوی.
اول از دشمن که او استیزه روست
وانگهی از صحبت نادانِ دوست
هوش مصنوعی: ابتدا باید مراقب دشمنی باشی که همیشه در حال تحدید و آزار است، و سپس باید از صحبت‌های دوست نادان خود که به درستی نمی‌اندیشد، دوری کنی.
خویش را از نزد دشمن دور دار
یار نادان را ز خود مهجور دار
هوش مصنوعی: خود را از دشمن دور نگه‌دار و دوست نادان را از خود دور کن.
ای پسر کم گوی با مردم درشت
ور بگویی از تو گردانند پشت
هوش مصنوعی: ای پسر، با مردم درشت‌خوی کم صحبت کن. و اگر بخواهی بیشتر صحبت کنی، باعث می‌شود که از تو دور شوند.
بهترین خُلق می‌دانی که‌راست؟
آنکه داد انصاف و انصافش نخواست
هوش مصنوعی: بهترین ویژگی که می‌توان برای یک انسان در نظر گرفت، کسی است که عدالت را برقرار کند و از او انتظار نداشته باشیم که در ازای این کار پاداشی بگیرد.
چون حدیث خوب گویی با فقیر
به بود زآنَش که پوشانی حریر
اگر با آدم ِ نیازمند خوشرو باشی بهتر از آن است که او را جامه حریر بپوشانی (یعنی تلخ‌رویی، کمک را کم‌ارزش می‌کند)
خشم خوردن پیشهٔ هر سرور است
تلخ باشد؛ از شکر شیرین‌تر است
خشم فروخوردن کار آدم‌های بزرگ‌منش است؛ تلخ هست اما نتیجه آن شیرین است.
هر که با مردم نسازد درجهان
زندگانی تلخ دارد بی گمان
هوش مصنوعی: هر کسی که نتواند با دیگران سازگاری و هم‌زیستی داشته باشد، بدون شک زندگی‌اش تلخ و دشوار خواهد بود.
آنکه شوخ است و ندارد شرم نیز
دان که ناپاک‌زاده است ای عزیز
هوش مصنوعی: کسی که شوخی می‌کند و شرم ندارد، بدان که او از خانواد‌ه‌ای ناپاک و بی‌اصالت است، عزیزم.
از ملامت تا بمانی در امان
باش دایم همنشین صالحان
هوش مصنوعی: برای اینکه از سرزنش‌ها در امان باشی، همیشه با افراد نیکوکار و صالح همراه باش.

حاشیه ها

1400/10/25 10:12
عین فرزین

درود! آیا «نود» به معنای سختی و بلاست یا معنای دیگری مثلاً «رویارویی با» دارد؟

1402/02/02 10:05
حامد

نؤد. [ ن َ ئو ] ( ع اِ ) بلا. سختی. رنج

جایی به معنای «رویارویی با» ندیدم!