گنجور

بخش ۲۱ - در بیان عاقبت اندیشی

از بلا تا رسته گردی ای عزیز
باز باید داشتن دست از دو چیز
رو تو دست از نفس و دنیا باز دار
تا بلاها را نباشد با تو کار
ور به حرص و آز گردی مبتلا
با تو روی آرد ز هر سو صد بلا
آنکه نبود هیچ نقدش در میان
هر کجا باشد بود اندر امان
نفس و دنیا را رها کن ای پسر
باز رستی از بلا و از خطر
ای بسا کس کز برای نفس زار
در بلا افتاد و گشت از غم نزار
از برای نفس، مرغ نامراد
آمد و در دام صیاد اوفتاد
تا دلت آرام یابد ای پسر
بود و نابود جهان یکسان شمر
از عذاب و قهر حق ایمن مباش
در پی آزار هر مؤمن مباش
در بلا یاری مخواه از هیچ کس
زانکه نبود جز خدا فریادرس
هر که‌را رنجانده عذرش بخواه
تا نباشد خصم تو در عرصه‌گاه
گر غنا خواهد کسی از ذوالمنن
در قناعت می‌توانش یافتن

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از بلا تا رسته گردی ای عزیز
باز باید داشتن دست از دو چیز
هوش مصنوعی: برای رهایی از مشکلات و سختی‌ها، ای عزیز، باید از دو چیز چشم‌پوشی کنی.
رو تو دست از نفس و دنیا باز دار
تا بلاها را نباشد با تو کار
هوش مصنوعی: از خودت و دنیای مادی فاصله بگیر تا مشکلات و مصیبت‌ها به تو نزدیک نشوند.
ور به حرص و آز گردی مبتلا
با تو روی آرد ز هر سو صد بلا
هوش مصنوعی: اگر به طمع و حرص دچار شوی، از هر طرف بلاها و مشکلات به سراغت خواهند آمد.
آنکه نبود هیچ نقدش در میان
هر کجا باشد بود اندر امان
هوش مصنوعی: کسی که هیچ دارایی یا ثروتی ندارد، هر جا که برود در امان و محفوظ خواهد بود.
نفس و دنیا را رها کن ای پسر
باز رستی از بلا و از خطر
هوش مصنوعی: ای پسر، از تعلقات دنیوی و نفس خود عبور کن تا از مشکلات و خطرات رهایی یابی.
ای بسا کس کز برای نفس زار
در بلا افتاد و گشت از غم نزار
هوش مصنوعی: بسیاری از افراد به خاطر عشق و خواسته‌های درونی خود به مصیبت و درد گرفتار می‌شوند و به خاطر این غم و اندوه، حالتی افسرده و پریشان پیدا می‌کنند.
از برای نفس، مرغ نامراد
آمد و در دام صیاد اوفتاد
هوش مصنوعی: مرغی که به خاطر نفس خود جسته و گریخته بود، در دام صیاد افتاد.
تا دلت آرام یابد ای پسر
بود و نابود جهان یکسان شمر
هوش مصنوعی: تا زمانی که دل تو آرامش پیدا کند، فرقی ندارد که جهان چطور باشد یا چه بر سر آن بیاید.
از عذاب و قهر حق ایمن مباش
در پی آزار هر مؤمن مباش
هوش مصنوعی: هرگز نسبت به عذاب و خشم خداوند احساس امنیت نکن و در پی آزار و آذردادن بندگان مؤمن او نباش.
در بلا یاری مخواه از هیچ کس
زانکه نبود جز خدا فریادرس
هوش مصنوعی: در مشکلات و سختی‌ها از هیچ‌کس کمک نخواه، زیرا تنها خداست که می‌تواند به تو یاری رساند.
هر که‌را رنجانده عذرش بخواه
تا نباشد خصم تو در عرصه‌گاه
هوش مصنوعی: هر کس که تو را آزرده است، از او عذر خواهی کن تا آن شخص دشمن تو در میانه نباشد.
گر غنا خواهد کسی از ذوالمنن
در قناعت می‌توانش یافتن
هوش مصنوعی: اگر کسی به دنبال ثروت و خوشبختی از خداوند باشد، باید در قناعت و رضایت به آنچه دارد زندگی کند.