گنجور

بخش ۱۲ - الحكایة و التمثیل

چون برآمد جان باقی از خلیل
باز پرسیدش خداوند جلیل
کای ز کل خلق نیکو بخت تر
در جهان چه چیز دیدی سخت تر
گفت اگر کشتن پسر را سخت بود
در سقر دیدن پدر را سخت بود
در میان آتشم انداختی
روزگاری با بلا درساختی
گر بسی سختی و پیچاپیچ بود
در بر جان دادن آنها هیچ بود
حق تعالی کرد سوی او خطاب
گفت اگر جان دادنت آمد عذاب
از پس جان دادن و مردن ز خویش
هست چندان سختی زاندازه بیش
کانکه را شد نقد افتادن درو
راحت روحست جان دادن درو
چون چنین در کار مشکل ماندهٔ
روز و شب بهر چه غافل ماندهٔ
چارهٔ این کار مشکل پیش گیر
راه بر مرگست منزل پیش گیر
ترک دنیا گیر و کار مرگ ساز
راه بس دورست ره را برگ ساز
زانکه دنیا گر همه بر هم نهی
باز مانی عاقبت دستی تهی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون برآمد جان باقی از خلیل
باز پرسیدش خداوند جلیل
هوش مصنوعی: زمانی که روح خلیل به آسمان می‌رفت، خداوند بزرگ از او سوالی کرد.
کای ز کل خلق نیکو بخت تر
در جهان چه چیز دیدی سخت تر
هوش مصنوعی: ای کسی که از میان تمام خلق، خوشبخت‌تر هستی، در این دنیا چه چیزی را دیدی که از آن سخت‌تر باشد؟
گفت اگر کشتن پسر را سخت بود
در سقر دیدن پدر را سخت بود
هوش مصنوعی: اگر کشتن پسر سخت و دشوار باشد، دیدن پدر در دوزخ نیز کاری به مراتب سخت‌تر است.
در میان آتشم انداختی
روزگاری با بلا درساختی
هوش مصنوعی: در گذشته، من را در میان آتش قرار دادی و با مشکلات به نوعی زندگی کردیم.
گر بسی سختی و پیچاپیچ بود
در بر جان دادن آنها هیچ بود
هوش مصنوعی: اگرچه زندگی پر از مشکلات و پیچیدگی‌ها باشد، اما در لحظه‌ی جان دادن، برای آنها هیچ اهمیتی نخواهد داشت.
حق تعالی کرد سوی او خطاب
گفت اگر جان دادنت آمد عذاب
هوش مصنوعی: خداوند به او خطاب کرد و گفت: اگر آماده‌ای که جانت را بدهم، عذابی در کار نیست.
از پس جان دادن و مردن ز خویش
هست چندان سختی زاندازه بیش
هوش مصنوعی: پس از جان دادن و مرگ، سختی‌هایی وجود دارد که از حد و اندازه فراتر می‌روند.
کانکه را شد نقد افتادن درو
راحت روحست جان دادن درو
هوش مصنوعی: کسی که در این دنیا به آرامش دست یابد، راحتی روح را در مرگ می‌بیند و جان دادن برای او آسان خواهد بود.
چون چنین در کار مشکل ماندهٔ
روز و شب بهر چه غافل ماندهٔ
هوش مصنوعی: وقتی در کارهای دشوار زندگی، چه در روز و چه در شب، در تردید و مشغله‌ای هستیم، چرا باید از واقعیت غافل بمانیم؟
چارهٔ این کار مشکل پیش گیر
راه بر مرگست منزل پیش گیر
هوش مصنوعی: برای حل این مشکل، باید اقداماتی انجام دهی تا از مرگ و نابودی دوری کنی و به جلو حرکت کنی.
ترک دنیا گیر و کار مرگ ساز
راه بس دورست ره را برگ ساز
هوش مصنوعی: برای ترک دنیا و رسیدن به حقیقت، باید به کارهایی بپردازی که تو را به مرگ نزدیک‌تر کند، زیرا مسیر رسیدن به این هدف بسیار دشوار است و نیاز به تلاش دارد.
زانکه دنیا گر همه بر هم نهی
باز مانی عاقبت دستی تهی
هوش مصنوعی: حتی اگر تمام دارایی‌های دنیا را جمع کنی، در نهایت چیزی به جز خالی بودن در دستانت نخواهی داشت.