عطاربخش ۵ - الحكایة و التمثیل
یک شبی میگفت یحیی ابن المعاد
گر مرا بخشند دوزخ در معاد
هیچ عاشق را نسوزم تا ابد
زانکه صد ره سوختست او از احد
هر که او یکبار نه صد بار سوخت
چون توان از بهر او‌آتش فروخت
سایلی گفتش اگر کار اوفتد
عاشقی را جرم بسیار اوفتد
سوزیش یانه چو باشد جرم کار
گفت نه کان جرم نبود اختیار
کار عاشق اضطراری اوفتد
زان ز فرط دوستداری اوفتد
هیچ عاشق را ملامت روی نیست
سوختن او را قیامت روی نیست
نیست رنج زیرکان در هیچ حال
سخت تر از صبر کردن بر محال
لیک عاشق کز محالی دم زند
گرمی او عالمی بر هم زند
گرمحالی گوید او واجب بود
ور حجابی افتدش حاجب بود
بخش ۴ - الحكایة و التمثیل: خواندمحمود را سر بی خویشئیبخش ۶ - الحكایة و التمثیل: در رهی میشد سلیمان با سپاه
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
یک شبی میگفت یحیی ابن المعاد
گر مرا بخشند دوزخ در معاد
هوش مصنوعی: یک شب یحیی ابن المعاد میگفت که اگر در روز قیامت مرا ببخشند و به دوزخ نبرند.
هیچ عاشق را نسوزم تا ابد
زانکه صد ره سوختست او از احد
هوش مصنوعی: من هیچ عاشقی را تا ابد نمی‌سوزانم، زیرا او بارها و بارها در عشق خود سوخته است.
هر که او یکبار نه صد بار سوخت
چون توان از بهر او‌آتش فروخت
هوش مصنوعی: هر کس که یک بار به خاطر کسی دچار درد و رنج شد، چگونه می‌تواند به خاطر او، آتش را خاموش کند؟
سایلی گفتش اگر کار اوفتد
عاشقی را جرم بسیار اوفتد
هوش مصنوعی: شخصی به دیگری گفت: اگر عشق واقعی بار سنگینی بر دوش عاشق بیندازد، در این صورت، عاشقی به عنوان یک جرم بزرگ تلقی می‌شود.
سوزیش یانه چو باشد جرم کار
گفت نه کان جرم نبود اختیار
هوش مصنوعی: سوزش و رنجی که در زندگی احساس می‌شود، نشانه‌ای از گناه نیست؛ زیرا این درد و رنج به اختیار انسان وابسته نیست.
کار عاشق اضطراری اوفتد
زان ز فرط دوستداری اوفتد
هوش مصنوعی: عشق باعث می‌شود که انسان در شرایطی اضطراری قرار گیرد و این وضعیت ناشی از شدت محبت و علاقه‌اش به معشوق است.
هیچ عاشق را ملامت روی نیست
سوختن او را قیامت روی نیست
هوش مصنوعی: هیچ عاشقی را نمی‌توان سرزنش کرد، زیرا برای او عذاب و درد دل ناشی از عشق به محبوبش هیچ ارزشی ندارد.
نیست رنج زیرکان در هیچ حال
سخت تر از صبر کردن بر محال
هوش مصنوعی: رنج زیرکان در هیچ شرایطی به اندازه صبر کردن بر چیزهای غیرممکن سخت نیست.
لیک عاشق کز محالی دم زند
گرمی او عالمی بر هم زند
هوش مصنوعی: اما عاشقی که از چیزهای غیرممکن صحبت کند، می‌تواند با شور و اشتیاقش دنیایی را تحت تأثیر قرار دهد.
گرمحالی گوید او واجب بود
ور حجابی افتدش حاجب بود
هوش مصنوعی: اگر شخصی در حالتی باشد که بخواهد خود را نشان دهد، این نشان دهنده ضرورت آن است و اگر مانعی بر سر راه او باشد، آن مانع می‌تواند مانند حجاب عمل کند.