گنجور

بخش ۸ - الحكایة و التمثیل

ابن ادهم کرد ازان رهبان سؤال
کز کجا سازی تو قوتی حسب حال
گفت از روزی دهنده بازپرس
روزیم او میدهد زو راز پرس
چون بظاهر روزیئی بینی حلال
میمکن از باطن روزی سؤال
ترک جان پاک هر روزی کنی
تا زجائی چارهٔ روزی کنی
ای شده غافل ز مجروحی خویش
چند در بازی سبک روحی خویش
ای سبک دل گشته از خواب گران
وی بخورد و خواب قانع چون خران
تا نیائی تو به همرنگی برون
کی شود از تو گران سنگی برون
چون به همرنگی سبک گردی چو کاه
در کشندت زود سوی بارگاه
کاه چون با کهربا همرنگ بود
کهربا را زآن بدو آهنگ بود
بود مغناطیس چون آهن برنگ
زآن بهم رنگی درآوردش به تنگ
چون کسی در اصل همرنگ اوفتاد
دولتش زآغاز هم تنگ اوفتاد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ابن ادهم کرد ازان رهبان سؤال
کز کجا سازی تو قوتی حسب حال
هوش مصنوعی: ابن ادهم از یک راهب پرسید که چگونه و از کجا قوت و غذای خود را تأمین می‌کنی؟
گفت از روزی دهنده بازپرس
روزیم او میدهد زو راز پرس
هوش مصنوعی: او می‌گوید که ما در مورد روزی‌دهنده سؤال می‌کنیم، چرا که او به ما راز و نیازهای زندگی را می‌دهد.
چون بظاهر روزیئی بینی حلال
میمکن از باطن روزی سؤال
هوش مصنوعی: اگر روزی حلالی را از نظر ظاهر می‌بینی، نباید فقط به آن اکتفا کنی و بهتر است از باطن آن روزی بپرسی و تحقیق کنی.
ترک جان پاک هر روزی کنی
تا زجائی چارهٔ روزی کنی
هوش مصنوعی: هر روز جان پاک خود را رها می‌کنی تا از جایی برای روزی خود راه‌حلی پیدا کنی.
ای شده غافل ز مجروحی خویش
چند در بازی سبک روحی خویش
هوش مصنوعی: ای کسی که از زخم خویش غافلی، چرا در بازی سبک‌روحی‌ات غرق هستی؟
ای سبک دل گشته از خواب گران
وی بخورد و خواب قانع چون خران
هوش مصنوعی: ای دل بی‌خیال، از خواب سنگین بیدار شو و به زندگی بیندیش، نه خواب بی‌هدف مانند الاغ‌ها.
تا نیائی تو به همرنگی برون
کی شود از تو گران سنگی برون
هوش مصنوعی: تا وقتی که تو در جمع هم‌رنگان خود نباشی، نمی‌توانی از خود بار سنگینی را به دوش بکشی یا احساس مسئولیت کنی.
چون به همرنگی سبک گردی چو کاه
در کشندت زود سوی بارگاه
هوش مصنوعی: وقتی که به رنگ دیگران درمی‌آیی و مانند کاه سبک می‌شوی، به سرعت تو را به سمت مقام و جایگاه پایین می‌کشند.
کاه چون با کهربا همرنگ بود
کهربا را زآن بدو آهنگ بود
هوش مصنوعی: کاه به خاطر شباهت رنگش به کهربا، او را جذب خود کرده است.
بود مغناطیس چون آهن برنگ
زآن بهم رنگی درآوردش به تنگ
هوش مصنوعی: چون آهن با کمک مغناطیس، رنگی به خود می‌گیرد و به این ترتیب، آن را به شکل جدیدی در می‌آورد.
چون کسی در اصل همرنگ اوفتاد
دولتش زآغاز هم تنگ اوفتاد
هوش مصنوعی: وقتی کسی با دیگران هم رنگ و هم رو می‌شود، از همان ابتدا دچار مشکلات و محدودیت‌هایی خواهد شد.