گنجور

بخش ۹ - الحكایة و التمثیل

شیخ گرگانی مگر آن شمع شرع
میشد اندر شارعی با جمع شرع
بود آن وقتی نظام الملک خرد
اطلسش مییافتند او زیر برد
با گروهی کودکان بیخبر
گوی میزد در میان رهگذر
شیخ را با قوم چون از دور دید
از میان رهگذر یکسو دوید
گفت بنشانید از ره گرد را
زانکه گر گردی رسد این مرد را
جمله را بدبختی آرد بار از آن
هیچکس را برنیاید کار ازآن
شیخ کان بشنود و آن حرمت بدید
از چنان طفلی چنان همت بدید
از بزرگی پیر گفت ای طفل خرد
بفکن آن چوگان که بختت گوی برد
خلق میکوشند تا طاقت کنند
تا نظام الملک آفاقت کنند
زین ادب زین حرمت وزین خوی تو
ای نظام الملک بردی گوی تو
گوی چون بردی برو دیگر مباز
خواجهٔ چوگان بیفکن سرفراز

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شیخ گرگانی مگر آن شمع شرع
میشد اندر شارعی با جمع شرع
هوش مصنوعی: شاید اگر شیخ گرگانی در میان جمعی از پیروان شریعت قرار می‌گرفت، می‌توانست منبع نور و هدایت باشد و بر اساس اصول دین، روشنگری کند.
بود آن وقتی نظام الملک خرد
اطلسش مییافتند او زیر برد
هوش مصنوعی: در آن زمان، نظام الملک بازرگانان و افراد مهم را به جمع می‌آورد و در زیر سایه خود از آنان پذیرایی می‌کرد.
با گروهی کودکان بیخبر
گوی میزد در میان رهگذر
هوش مصنوعی: گروهی از کودکان بی‌خبر در مسیر، مشغول بازی و گفت و گو بودند.
شیخ را با قوم چون از دور دید
از میان رهگذر یکسو دوید
هوش مصنوعی: وقتی شیخ، گروهی را از دور دید، به سرعت از بین مردم کنار رفت.
گفت بنشانید از ره گرد را
زانکه گر گردی رسد این مرد را
هوش مصنوعی: بفرمایید که گرد و غبار را از راه کنار بزنید، زیرا اگر غباری بیفتد، این فرد آسیب خواهد دید.
جمله را بدبختی آرد بار از آن
هیچکس را برنیاید کار ازآن
هوش مصنوعی: مشکلات و بدبختی‌ها بر همه سنگینی می‌کند و هیچ‌کس نمی‌تواند به تنهایی از عهدهٔ آن‌ها برآید.
شیخ کان بشنود و آن حرمت بدید
از چنان طفلی چنان همت بدید
هوش مصنوعی: شیخ وقتی این سخنان را شنید و آن ادب و احترام را مشاهده کرد، از چنین کودکانی چنین اراده و هدف بلندی را دید.
از بزرگی پیر گفت ای طفل خرد
بفکن آن چوگان که بختت گوی برد
هوش مصنوعی: بزرگ‌تر از تو به کودک کوچک‌تری گفت: این گوی را که بخت تو را می‌برد، کنار بگذار.
خلق میکوشند تا طاقت کنند
تا نظام الملک آفاقت کنند
هوش مصنوعی: مردم تلاش می‌کنند که توانایی خود را افزایش دهند تا زندگی و وضعیت جهان را بهبود بخشند.
زین ادب زین حرمت وزین خوی تو
ای نظام الملک بردی گوی تو
هوش مصنوعی: به خاطر این ادب و این حرمت و ویژگی‌های نیکوی تو، ای نظام الملک، تو برتری و برنده‌ای.
گوی چون بردی برو دیگر مباز
خواجهٔ چوگان بیفکن سرفراز
هوش مصنوعی: وقتی که به پیروزی رسیدی، دیگر نیازی به بازی کردن نداشته باش. همانند یک استاد در بازی چوگان که با افتخار بازیکنان رقیب را کنار می‌زند.