گنجور

بخش ۶ - الحكایة و التمثیل

در رهی می‌شد سنایی بی‌قرار
دید کناسی شده مشغول کار
سوی دیگر چون نظر افکند باز
یک مؤذن دید در بانگ نماز
گفت‌ نیست این کار خالی از خلل
هر دو را می‌بینم اندر یک عمل
زآنکه هست این بی‌خبر چون آن‌دگر
از برای یک‌دو من نان کارگر
چون برای نان است کار این دو خام
هر دو را یک کار می‌بینم مدام
بلکه این کناس در کار است راست
وآن مؤذن غرهٔ روی و ریا‌ست
پس درین معنی بلاشک ای عزیز
از مؤذن به بود کناس نیز
تا تو با نفسی و شیطانی ندیم
پیشه خواهی داشت کناسی مقیم
گر درخت دیو از دل برکنی
جانت را زین بند مشکل برکنی
ور درخت دیو می‌داری به‌جای
با سگ و با دیو باشی هم‌سرا‌ی

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در رهی می‌شد سنایی بی‌قرار
دید کناسی شده مشغول کار
هوش مصنوعی: در راهی که سنایی به شوق و بی‌قراری می‌گذشت، مردی را دید که مشغول انجام کاری بود.
سوی دیگر چون نظر افکند باز
یک مؤذن دید در بانگ نماز
هوش مصنوعی: وقتی به سمت دیگر نگاه کردم، مؤذنی را دیدم که در حال اذان گفتن برای نماز بود.
گفت‌ نیست این کار خالی از خلل
هر دو را می‌بینم اندر یک عمل
هوش مصنوعی: این کار از نقص و اشکال خالی نیست و من هر دو را در یک اقدام مشاهده می‌کنم.
زآنکه هست این بی‌خبر چون آن‌دگر
از برای یک‌دو من نان کارگر
هوش مصنوعی: این شخص بی‌خبر از وضعیت دیگران است، ولی به خاطر کسری نان خود، نگران است.
چون برای نان است کار این دو خام
هر دو را یک کار می‌بینم مدام
هوش مصنوعی: این دو نفر که در پی نان هستند، در حقیقت کارشان یکی است و این موضوع همیشه برای من روشن است.
بلکه این کناس در کار است راست
وآن مؤذن غرهٔ روی و ریا‌ست
هوش مصنوعی: این شخص در کار خود راست و درست عمل می‌کند، اما آن مؤذن خود را به زیبایی و ظاهرسازی می‌ثبات می‌دهد.
پس درین معنی بلاشک ای عزیز
از مؤذن به بود کناس نیز
هوش مصنوعی: پس در این معنا، بی‌شک ای عزیز، صدای مؤذن می‌تواند بهتر از کناس باشد.
تا تو با نفسی و شیطانی ندیم
پیشه خواهی داشت کناسی مقیم
هوش مصنوعی: تا زمانی که تو نفس و روحی انسانی داشته باشی، همچنان با شیاطین و وسوسه‌ها دست و پنجه نرم خواهی کرد و در این حال نمی‌توانی به آرامش و سکونی دست یابی.
گر درخت دیو از دل برکنی
جانت را زین بند مشکل برکنی
هوش مصنوعی: اگر ریشه‌ی درخت شیطانی را از دل خود بزدایی، می‌توانی جانت را از این بندهای سخت آزاد کنی.
ور درخت دیو می‌داری به‌جای
با سگ و با دیو باشی هم‌سرا‌ی
هوش مصنوعی: اگر درخت دیو را پرورش می‌دهی، بهتر است که به جای همراهی با سگ و دیو، با همسرایان خوب و پاک همراه باشی.

حاشیه ها

1401/06/22 01:09
ایلیا الباقی

در مصرع آخر: "با سگ و با دیو باشی هم سرای" صحیح نبوده و صحیح "با دد و با دیو باشی هم سرای" می‌باشد.