بخش ۵ - الحكایة و التمثیل
عامربن قیس قطب نه فلک
ترهٔ یک روز می زد بر نمک
پس خوشی میخورد بی نان تره او
مینشد از جای خود یک ذره او
سایلی گفتش که ای مرد بلند
گشتهٔ آخر بدین تره پسند
عامرش گفتا که در عالم بسی
قانعند الحق بکم زین هم بسی
گفت کیست آخر بگو از مردمان
کو بکم زین هست قانع این زمان
گفت دنیا هرکه بر عقبی گزید
شد بکم زین غره چون دنیا گزید
زانکه دنیا در بر دین ذره ای ست
صد هزاران ذره در هر تره ای ست
پس کسی کو کرد دنیا اختیار
گشت قانع او بکم زین صد هزار
چون بکم زین می نشاید غره بود
پس ز دنیا بیشتر در تره بود
آنچه بیشست از همه دنیا مراست
گر خورم بیش از همه دنیا رواست
هرکه در راه قناعت مرد شد
ملک عالم بر دل او سرد شد
خشک یا تر گرده چون زد بر پنیر
فارغ آمد از وزیر و از امیر
بخش ۴ - الحكایة و التمثیل: چون به چین افتاد اسکندر ز راهبخش ۶ - الحكایة و التمثیل: پیش آن دیوانهٔ شد پادشا
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عامربن قیس قطب نه فلک
ترهٔ یک روز می زد بر نمک
هوش مصنوعی: عامر بن قیس به دوستی اشاره دارد که در یک روز، آسمان گویی بر او سایه انداخته و به او نمک میپاشد. این تصویر نشاندهنده لحظات خوشی و نشاط است که در زندگی ممکن است فردی را درگیر کند.
پس خوشی میخورد بی نان تره او
مینشد از جای خود یک ذره او
هوش مصنوعی: او بیملاحظه و بدون هیچ تلاشی از خوشیهای زندگی لذت میبرد و در حالی که به وضعیت خود توجهی ندارد، هیچ حرکتی انجام نمیدهد.
سایلی گفتش که ای مرد بلند
گشتهٔ آخر بدین تره پسند
هوش مصنوعی: مردی به دیگری گفت: ای مردی که به آخرین مرحلهی خود رسیدهای، چرا به این تره (محصولی که به آن علاقهمندی) تمایل نشان میدهی؟
عامرش گفتا که در عالم بسی
قانعند الحق بکم زین هم بسی
هوش مصنوعی: آموزگار گفت که در این دنیا، بسیاری از افراد به کم قناعت میکنند و البته حق با شماست که از این نظر هم بسیاری وجود دارند.
گفت کیست آخر بگو از مردمان
کو بکم زین هست قانع این زمان
هوش مصنوعی: سوال میکند که چه کسی در میان مردم وجود دارد که از این شرایط راضی و قانع باشد.
گفت دنیا هرکه بر عقبی گزید
شد بکم زین غره چون دنیا گزید
هوش مصنوعی: کسی که دنیای فانی را بر آخرت برگزید، در واقع به انتخابی اشتباه دچار شده است، و به زودی متوجه خواهد شد که این انتخابش نادرست بوده است.
زانکه دنیا در بر دین ذره ای ست
صد هزاران ذره در هر تره ای ست
هوش مصنوعی: دنیا در مقایسه با دین اصلاً ارزشی ندارد؛ مثل این است که یک ذره در برابر هزاران ذرهای که در یک سبزی وجود دارد، محاسبه شود.
پس کسی کو کرد دنیا اختیار
گشت قانع او بکم زین صد هزار
هوش مصنوعی: کسی که انتخاب دنیا را کرده باشد، به کمترین چیزها قانع میشود و به همین خاطر در حقیقت، از هزاران نعمت دور و بیخبر میماند.
چون بکم زین می نشاید غره بود
پس ز دنیا بیشتر در تره بود
هوش مصنوعی: وقتی که بنده از این می کم کنم، نباید مغرور شوم؛ چرا که پس از این دنیا، ترس بیشتری وجود دارد.
آنچه بیشست از همه دنیا مراست
گر خورم بیش از همه دنیا رواست
هوش مصنوعی: آنچه که برای من از همه چیز در دنیا مهمتر است، اگر بیشتر از سایرین بخورم، مشکلی ندارد.
هرکه در راه قناعت مرد شد
ملک عالم بر دل او سرد شد
هوش مصنوعی: هرکس که در زندگی به قناعت و رضایت از آنچه دارد برسد، قلبش در برابر مشکلات و چالشها آرامش پیدا میکند و قدرت و سلطهای بر دنیای اطرافش پیدا میکند.
خشک یا تر گرده چون زد بر پنیر
فارغ آمد از وزیر و از امیر
هوش مصنوعی: هرگونه که باشد، وقتی که گردهای بر پنیر نشسته است، دیگر از مقام و جایگاه وزیر و امیر آزاد شده و هیچ اهمیتی به آنها نمیدهد.
حاشیه ها
1388/04/13 19:07
رسته
بیت: 4
غلط: کهدر
درست : که در
بیت: 6
غلط: گفتدنیا
درست : گفت دنیا
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.