گنجور

بخش ۳ - الحكایة ‌و التمثیل

کشتئی آورد در دریا شکست
تختهٔ زان جمله بر بالا نشست
گربه و موشی بر آن تخته بماند
کارشان با یکدگر پخته بماند
نه ز گربه بیم بود آن موش را
نه بموش آهنگ آن مغشوش را
هر دو تن از هول دریا ای عجب
در تحیر باز مانده خشک لب
زهرهٔ جنبش نه و یارای سیر
هر دو بیخود گشته نه عین و نه غیر
در قیامت نیز این غوغا بود
یعنی آنجا نه تو و نه ما بود
هیبت این راه کار مشکلست
صد جهان زین سهم پرخون دلست
هرکه او نزدیک تر حیران ترست
کار دوران پارهٔ آسان ترست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کشتئی آورد در دریا شکست
تختهٔ زان جمله بر بالا نشست
هوش مصنوعی: کشتی در دریا دچار طوفان و شکستگی شد، اما با وجود این، بقیه تخته‌ها به سطح آب آمدند و روی آب شناور ماندند.
گربه و موشی بر آن تخته بماند
کارشان با یکدگر پخته بماند
هوش مصنوعی: گربه و موش در یک تخته باقی ماندند و کارشان با هم خوب پیشرفت کرد.
نه ز گربه بیم بود آن موش را
نه بموش آهنگ آن مغشوش را
هوش مصنوعی: موش نه از گربه ترسی دارد و نه به سمت او می‌رود.
هر دو تن از هول دریا ای عجب
در تحیر باز مانده خشک لب
هوش مصنوعی: دو نفر از ترس دریا، حیرت‌زده و شگفت‌زده مانده‌اند و دهانشان خشک شده است.
زهرهٔ جنبش نه و یارای سیر
هر دو بیخود گشته نه عین و نه غیر
هوش مصنوعی: حرکت زهره و توانایی حرکت یار هر دو در حالت بی‌خبری و سرگشتگی هستند، نه خودشان را می‌شناسند و نه غیر از خودشان را.
در قیامت نیز این غوغا بود
یعنی آنجا نه تو و نه ما بود
هوش مصنوعی: در روز قیامت نیز این آشفتگی و هیاهو وجود دارد، یعنی در آنجا نه تو هستی و نه ما.
هیبت این راه کار مشکلست
صد جهان زین سهم پرخون دلست
هوش مصنوعی: خشمت و سختی این مسیر به قدری زیاد است که دل‌های بسیاری از آن درد و رنج فراوانی کشیده‌اند.
هرکه او نزدیک تر حیران ترست
کار دوران پارهٔ آسان ترست
هوش مصنوعی: هر کسی که به حقیقت یا موضوعی نزدیک‌تر شود، دچار سردرگمی بیشتری می‌گردد، زیرا روند زندگی و مسائل آن به گونه‌ای است که برخی چالش‌ها و پیچیدگی‌ها به سادگی حل نمی‌شوند.

حاشیه ها

1401/11/29 19:01
Mobin Rahimi

این قسمت شعر را -مصراع سوم- در جایی چنین خوانده بودم:

نه ز گربه موش را پای گریز

نه به موش آن گربه را چنگال تیز