گنجور

بخش ۸ - الحكایة و التمثیل

در حرم بادی مگر میجسته بود
شیخ نصرآباد خوش بنشسته بود
جملهٔ استار کعبه در هوا
خوش همی جنبید از باد صبا
شیخ را خوش آمد آن از جای جست
درگرفت آن دامن پرده بدست
گفت ای رعنا عروس سر فراز
در میان مکه بنشسته بناز
جلوه داده چون عروسی خویش را
کرده بیجان عالمی درویش را
صد جهان مردم چو حیرانی ز تو
گشته هر زیر مغیلانی ز تو
عاشقی را هر نفس بندی کنی
کشته چندین جلوه تا چندی کنی
این تفاخر وین تکبر تا بکی
ای میان تو تهی پر تا بکی
گر ترا یکبار بیتی گفت یار
گفت یا عبدی مرا هفتاد بار
هرکه در سر محبت بنده شد
تا ابد هم محرم و هم زنده شد
سر او برتافت از پیشان کار
دوستان را در ربود از نور و نار
تا ز دوزخ فرد و آزاد آمدند
بی بهشت عدن دلشاد آمدند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در حرم بادی مگر میجسته بود
شیخ نصرآباد خوش بنشسته بود
هوش مصنوعی: در جایی مقدس، بادی خنک وزیده و شیخ نصرآباد در حال آرامش و راحتی نشسته است.
جملهٔ استار کعبه در هوا
خوش همی جنبید از باد صبا
هوش مصنوعی: تمام ستاره‌های کعبه در آسمان به آرامی از وزش باد صبا حرکت کردند.
شیخ را خوش آمد آن از جای جست
درگرفت آن دامن پرده بدست
هوش مصنوعی: شیخ از آنچه در حال وقوع بود خوشحال شد و دامن پرده را به دست گرفت و از جایش جست.
گفت ای رعنا عروس سر فراز
در میان مکه بنشسته بناز
هوش مصنوعی: ای دلربا، ای عروس زیبا که در دل مکه نشسته‌ای و به خود می‌بالید.
جلوه داده چون عروسی خویش را
کرده بیجان عالمی درویش را
هوش مصنوعی: زیبایی و شکوه خویش را مانند عروسی به نمایش گذاشته است، در حالی که از این تماشای جمال، آدمی ساده و بی‌خبر در حال خاموشی و بی‌توجهی است.
صد جهان مردم چو حیرانی ز تو
گشته هر زیر مغیلانی ز تو
هوش مصنوعی: هزاران نفر از مردم به خاطر وجود تو گیج و سرگشته‌اند و زیر بار مشکلات زندگی، به تو اشاره می‌کنند.
عاشقی را هر نفس بندی کنی
کشته چندین جلوه تا چندی کنی
هوش مصنوعی: عاشقی که به عشق دیوانه شده، هر بار که دلش را به کسی می‌بندد، در واقع چندین بار جان خود را از دست می‌دهد. این عشق بازی تا کی ادامه خواهد داشت؟
این تفاخر وین تکبر تا بکی
ای میان تو تهی پر تا بکی
هوش مصنوعی: این خودپسندی و فخر فروشی تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟ آیا تا وقتی که درون تو خالی است، می‌خواهی به این رفتار ادامه دهی؟
گر ترا یکبار بیتی گفت یار
گفت یا عبدی مرا هفتاد بار
هوش مصنوعی: اگر یاری یک بار به تو چیزی گفت، مانند این است که هفتاد بار با تو سخن گفته است.
هرکه در سر محبت بنده شد
تا ابد هم محرم و هم زنده شد
هوش مصنوعی: هر کسی که عشق و محبت را در دل خود پرورش دهد، تا همیشه به کمال و نزدیکی دست می‌یابد و زندگی‌اش با شور و حال ادامه خواهد یافت.
سر او برتافت از پیشان کار
دوستان را در ربود از نور و نار
هوش مصنوعی: سر او از پیشانی بلندتر است و کار دوستان را از نور و آتش می‌دزدد.
تا ز دوزخ فرد و آزاد آمدند
بی بهشت عدن دلشاد آمدند
هوش مصنوعی: افراد آزاد از دوزخ بیرون آمدند و با وجود اینکه بهشتی در کار نبود، خوشحال و شاداب بودند.