گنجور

بخش ۵ - الحكایة و التمثیل

کاملی گفتست از پیران راه
هر که عزم حج کند از جایگاه
کرد باید خان ومانش را وداع
فارغش باید شد از باغ وضیاع
خصم را باید خوشی خشنود کرد
گر زیانی کرده باشی سود کرد
بعد از آن ره رفت روز و شب مدام
تا شوی تو محرم بیت الحرام
چون رسیدی کعبه دیدی چیست کار
آنکه نه روزت بود نه شب قرار
جز طوافت کار نبود بر دوام
کار سرگردانیت باشد مدام
تا بدانی تو که در پایان کار
نیست کس الا که سرگردان کار
عاقبت چون غرق خون افتادنست
همچو گردون سرنگون افتادنست
آنچه میجوئی نمیآید بدست
وز طلب یک لحظه مینتوان نشست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کاملی گفتست از پیران راه
هر که عزم حج کند از جایگاه
هوش مصنوعی: کاملان و حکیمان گفته‌اند که هر کسی که تصمیم به رفتن به حج می‌گیرد، باید از جایگاه و موقعیت خود آگاه باشد.
کرد باید خان ومانش را وداع
فارغش باید شد از باغ وضیاع
هوش مصنوعی: کسی که باید خانه و کاشانه‌اش را ترک کند، باید از باغ و زمین‌هایش دل بکند و رهایشان کند.
خصم را باید خوشی خشنود کرد
گر زیانی کرده باشی سود کرد
هوش مصنوعی: اگر با دشمنی روبه‌رو هستی که به تو آسیب رسانده، بهتر است او را راضی و خوشنود کنی، زیرا این کار ممکن است برای تو نفعی داشته باشد.
بعد از آن ره رفت روز و شب مدام
تا شوی تو محرم بیت الحرام
هوش مصنوعی: پس از آن، شب و روز به سیر و سفر بپرداز و به مقامی برس که شایسته ورود به خانه خدا شوی.
چون رسیدی کعبه دیدی چیست کار
آنکه نه روزت بود نه شب قرار
هوش مصنوعی: زمانی که به کعبه رسیدی، متوجه می‌شوی که کار کسی که نه در روز آرامش دارد و نه در شب، چیست.
جز طوافت کار نبود بر دوام
کار سرگردانیت باشد مدام
هوش مصنوعی: چاره‌ای جز چرخش و حرکت نیست، زیرا در غیر این صورت همیشه در حال نگرانی و بی‌قراری خواهی بود.
تا بدانی تو که در پایان کار
نیست کس الا که سرگردان کار
هوش مصنوعی: این بیت می‌گوید: تا زمانی که متوجه شوی، در انتهای هر کار هیچ‌کس جز خودت برای سرگردانی و بلاتکلیفی تو وجود ندارد.
عاقبت چون غرق خون افتادنست
همچو گردون سرنگون افتادنست
هوش مصنوعی: در نهایت، سرنوشت انسان به گونه‌ای است که مانند آسمان که در حال سقوط است، به عاقبت‌های تلخی دچار می‌شود و با نابودی مواجه خواهد شد.
آنچه میجوئی نمیآید بدست
وز طلب یک لحظه مینتوان نشست
هوش مصنوعی: آنچه که دنبالش هستی به دست نمی‌آید و برای به دست آوردنش نمی‌توانی حتی یک لحظه آرام بگیری.