بخش ۹ - الحكایة و التمثیل
در رهی میرفت هارون گرمگاه
دید میلی سر بر آورده براه
کرد هارون قصد میل سایه دار
گشت بهلول از دگر سوی آشکار
گفت بفکن طمطراق ای پرهوس
چون ز دنیا سایهٔ میلیت بس
سوی باغ و منظر و ایوان و خیل
چیست ان یکفیک ظل المیل میل
چون فراسر میشود در سایهٔ
پس بود بسیار اندک مایهٔ
دنیی دون چون نهنگی سرکشید
نیک و بد را تا بگردن درکشید
جمله را تا حشر بر پیچید دست
هیچکس از دام مکر او نجست
جملهٔ شیران بزنجیر ویند
زیر دست حکم و تسخیر ویند
گر ز بی مغزی تو دنیا دوستی
چون پیازی پای تا سر پوستی
بخش ۸ - الحكایة و التمثیل: بوسعید مهنه شیخ محترمبخش ۱۰ - الحكایة و التمثیل: عهد پیشین را یکی استاد بود
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در رهی میرفت هارون گرمگاه
دید میلی سر بر آورده براه
هوش مصنوعی: در راهی هارون در حال عبور بود که ناگهان متوجه شد گرمایی شدید و یا شوق و حالتی در او به وجود آمده است.
کرد هارون قصد میل سایه دار
گشت بهلول از دگر سوی آشکار
هوش مصنوعی: هارون تصمیم گرفت به سمتی برود که سایهای وجود داشت، در حالی که بهلول از سمت دیگر به وضوح دیده میشد.
گفت بفکن طمطراق ای پرهوس
چون ز دنیا سایهٔ میلیت بس
هوش مصنوعی: به کسی که پر از آرزوها و خواستههای دنیوی است، گفته میشود که این تعلقات و غفلتها را کنار بگذارد، زیرا سایهٔ این میلها بر زندگیاش سنگینی میکند.
سوی باغ و منظر و ایوان و خیل
چیست ان یکفیک ظل المیل میل
هوش مصنوعی: به کجا میروی با این همه زیباییهای باغ و منظره و سالن؟ چه چیزی تو را از این همه لذت و زیبایی دور میکند؟
چون فراسر میشود در سایهٔ
پس بود بسیار اندک مایهٔ
هوش مصنوعی: وقتی فردی به مقام بالایی میرسد، قدر و ارزش او به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
دنیی دون چون نهنگی سرکشید
نیک و بد را تا بگردن درکشید
هوش مصنوعی: دنیا همچون نهنگی بزرگ و سرکش است که خوبیها و بدیها را به راحتی در خود میبلعد و هیچکس از تأثیر آن در امان نیست.
جمله را تا حشر بر پیچید دست
هیچکس از دام مکر او نجست
هوش مصنوعی: هیچکس نمیتواند از دام فریب او نجات یابد، حتی تا روز قیامت.
جملهٔ شیران بزنجیر ویند
زیر دست حکم و تسخیر ویند
هوش مصنوعی: همهٔ شیران تحت کنترل و فرمان قرار دارند و به زنجیر کشیده میشوند.
گر ز بی مغزی تو دنیا دوستی
چون پیازی پای تا سر پوستی
هوش مصنوعی: اگر دنیا را تنها به خاطر بیمغزی تو دوست داشته باشی، همانند پیازی خواهی بود که از پوست تا مغز خالی است.