گنجور

بخش ۲ - الحكایة و التمثیل

گرم شد یک روز شیخ بایزید
گفت اگر خواهد خداوند مجید
مدت هفتاد سالم را شمار
من ازو خواهم شمار ده هزار
زانکه سالی ده هزار‌ست از عدد
تا ‌«الست ربکم‌» گفته‌ست احد
جمله را در شور آورد از الست
وز «بلی‌»‌شان جز بلا نامد به‌دست
هر بلا کان در زمین و آسمان‌ست
از بلی گفتن نشان دوستان‌ست
بعد از آن گفتا که می‌آید خطاب
کاین سخن چون گفته شد بشنو جواب
هفت اندامت کنم روز شمار
جزو جزو و ذره ذره چون غبار
پس به‌هر یک ذره دیدار‌ت دهم
در خور هر دیدهٔ بارت دهم
ده هزاران ساله را نقد شمار
گویمت اینک نهادم در کنار
تا به‌هر یک ذره کاری می‌کنی
این چنین کن گر شماری می‌کنی
هرکه‌را آن آفتاب اینجا بتافت
آنچه آنجا وعده بود اینجا بیافت

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گرم شد یک روز شیخ بایزید
گفت اگر خواهد خداوند مجید
هوش مصنوعی: روزی شیخ بایزید به این فکر افتاد که اگر خداوند قدرتمند بخواهد، اتفاقات شگفت‌انگیزی ممکن است رخ دهد.
مدت هفتاد سالم را شمار
من ازو خواهم شمار ده هزار
هوش مصنوعی: مدت هفتاد سال عمرم را به حساب می‌آورم، اما از آن می‌خواهم که به اندازه ده هزار سال باشد.
زانکه سالی ده هزار‌ست از عدد
تا ‌«الست ربکم‌» گفته‌ست احد
هوش مصنوعی: زیرا از زمان گفتن «آیا من پروردگار شما نیستم؟» تا به امروز، ده هزار سال گذشته است.
جمله را در شور آورد از الست
وز «بلی‌»‌شان جز بلا نامد به‌دست
هوش مصنوعی: در روز نخست آفرینش، خداوند از موجودات پیمان گرفت و همه به یک صدا گفتند "آری". از این "آری" جز بلا و مشکل به دست نیامد.
هر بلا کان در زمین و آسمان‌ست
از بلی گفتن نشان دوستان‌ست
هوش مصنوعی: هر مشکلی که در زمین و آسمان وجود دارد، نشانه‌ای از وفاداری و تعهد دوستان است.
بعد از آن گفتا که می‌آید خطاب
کاین سخن چون گفته شد بشنو جواب
هوش مصنوعی: سپس گفت که وقتی صدای من به تو رسید، پس از آنکه این سخنان بیان شد، به پاسخ آن گوش بده.
هفت اندامت کنم روز شمار
جزو جزو و ذره ذره چون غبار
هوش مصنوعی: هر روز به اندازه هفت بخش از وجودت را به حساب می‌آورم، جز به جز و به دقت، مانند ذرات غباری که در هوا معلق‌اند.
پس به‌هر یک ذره دیدار‌ت دهم
در خور هر دیدهٔ بارت دهم
هوش مصنوعی: پس به هر ذره از وجود تو، دیدار تو را می‌بخشم و به هر چشمی که تو را می‌نگرد، زیبایی تو را تقدیم می‌کنم.
ده هزاران ساله را نقد شمار
گویمت اینک نهادم در کنار
هوش مصنوعی: من اکنون هرچند که سال‌ها گذشت، ارزش آن را به تو می‌گویم و به کنارت قرار داده‌ام.
تا به‌هر یک ذره کاری می‌کنی
این چنین کن گر شماری می‌کنی
هوش مصنوعی: به هر کار کوچکی که انجام می‌دهی، با دقت و توجه کامل عمل کن، حتی اگر آن کار به نظر بی‌اهمیت بیاید.
هرکه‌را آن آفتاب اینجا بتافت
آنچه آنجا وعده بود اینجا بیافت
هوش مصنوعی: هر کسی که این آفتاب (نور و روشنایی) بر او بتابد، آنچه در آن دنیا وعده داده شده، در اینجا به او خواهد رسید.