بخش ۲۲ - در شعر گوید
شعر و عرش و شرع از هم خاستند
تا دو عالم زین سه حرف آراستند
نور گیرد چون زمین از آسمان
زین سه حرف یک صفت هر دو جهان
آفتاب ار چه سمایی گشته است
در سنا جنس سنایی گشته است
از کمال شعر و شوق شاعری
چرخ را بین ازرقی و انوری
باز کن چشم و ز شعر چون شکر
از بهشت عدن فردوسی نگر
شعر را اقبال جمشیدی ببین
مهر را شمسی و خورشیدی ببین
ور ز بالا سوی ارکان بنگری
هم شهابی بینی و هم عنصری
ور درین علمت کند شاهی هوس
علم اگر در چین است خاقانیت بس
چون بهشت و آسمان و آفتاب
چون عناصر باد و آتش خاک و آب
نسبتی دارند با این شاعران
پس جهان شاعر بود چون دیگران
بخش ۲۱ - فی الصفات: عشق چیست از قطره دریا ساختنبخش ۲۳ - الحكایة و التمثیل: بود روزی حلقهٔ پر اهل فضل
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شعر و عرش و شرع از هم خاستند
تا دو عالم زین سه حرف آراستند
هوش مصنوعی: شعر، مقام بلند و قوانین الهی همگی از یکدیگر نشأت گرفتهاند و به واسطهی این سه عنصر، دو جهان زینت یافتهاند.
نور گیرد چون زمین از آسمان
زین سه حرف یک صفت هر دو جهان
هوش مصنوعی: نور زمین از آسمان میتابد و با این سه حرف، یک ویژگی را برای هر دو جهان روشن میکند.
آفتاب ار چه سمایی گشته است
در سنا جنس سنایی گشته است
هوش مصنوعی: اگرچه خورشید در آسمان تابان و درخشان شده، اما آنچه که در حقیقت برآیند این درخشانی است، همان سنایی و جواهر درونش است.
از کمال شعر و شوق شاعری
چرخ را بین ازرقی و انوری
هوش مصنوعی: از زیبایی و استادی شعر و عشق به شاعری، چرخ را با رنگ آبی و قابلیت انوری مشاهده کن.
باز کن چشم و ز شعر چون شکر
از بهشت عدن فردوسی نگر
هوش مصنوعی: چشمهایت را باز کن و مثل شکر از جنت عدن، زیباییهای شعر فردوسی را تماشا کن.
شعر را اقبال جمشیدی ببین
مهر را شمسی و خورشیدی ببین
هوش مصنوعی: شعر را با شوق و عشق بخوان، که مانند خورشید و نور، جاذبه و روشنایی خاصی دارد.
ور ز بالا سوی ارکان بنگری
هم شهابی بینی و هم عنصری
هوش مصنوعی: اگر از بالا به ساختارهای جهان نگاه کنی، هم ستارهای درخشان خواهی دید و هم عناصر مختلفی که وجود دارند.
ور درین علمت کند شاهی هوس
علم اگر در چین است خاقانیت بس
هوش مصنوعی: اگر در این دانش، شاهی به علم تمایل داشته باشد، حتی اگر در چین باشد، خاقانی تو را به او میشناساند.
چون بهشت و آسمان و آفتاب
چون عناصر باد و آتش خاک و آب
هوش مصنوعی: بهشت و آسمان و آفتاب، همانند عناصر چهارگانهای هستند که شامل باد، آتش، خاک و آب میشوند.
نسبتی دارند با این شاعران
پس جهان شاعر بود چون دیگران
هوش مصنوعی: این افراد ارتباطی با شاعران دیگر دارند، پس جهان نیز مانند آنها به نوعی شاعرانه است.