گنجور

شمارهٔ ۴۴

میپرسیدی که چیست این نقش مجاز
گر بر گویم حقیقتش هست دراز
نقشیست پدید آمده از دریایی
وانگاه شده به قعر آن دریا باز

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

حاشیه ها

1397/10/27 03:12
جامشید

کیهان شناس بزرگ خیام نیشابوری بخوبی می دانسته که جهان در حال گسترش است،او جهان را بطور مجاز و هندسی ترسیم کرده و به دوستی نشان میداده،او گفته است که جهان ما در اقیانوسی از ماده تاریک است و کائنات در این اقیانوس پدید آمده است.او به سیاه چاله اشاره کرده که در قعر آن قرار دارد ....او سیاه چاله ها را 888سال پیش تشخیص دده است ...او این رباعی را در باریه جهان گفته همان چیزی که آلبرت آنیشتین 700 ستل بعد گفت و نوبل گرفت.

1397/10/28 22:12
بابک چندم

این رباعی که از عطار است، چه ربط آن به خیام؟!
تازه خبردار هم شدیم که خیام فیزیک اتمی را هم می شناخته! و سیاه چاله های فضایی را هم اول بار او کشف کرده! و ماده و انرژی تاریک را هم ! از گسترش کیهان نیز با خبر بوده! و "برای دوستش" هم آنانرا ترسیم کرده!!!
امان از دست یاوه گویان وطنی...

1398/12/05 20:03
حسین ش

آقای بابک؍ اگر این شعر منسوب به خیام است یا به عطار بحثی است جداگانه. ولی توهین کردن به یکی از نوابغ شناخته شده دنیا در تمام زمانها که خوشبختانه او هم وطن ماست بسیار ناسنجیده؍ غیر معقول؍ غلط و دور از وطن پرستی است. خیام در 950 سال پیش در سن 22 سالگی معادله درجه 3 یا 3 مجهولی را به کمک هندسه حل کرد و بعد از چند سالی با گروهش دقیق ترین تقویم دنیا را خلق کردند که حتی امروز هم از تمام تقویمهای موجود در دنیا دقیق تر است. متاسفانه مذهبی ها رصدخانه او را بستند و او فراری شد. اگر خیام نبود ما هم مثل بقیه کشورهایی که به وسیله اسلام اشغال شده بودند از تقویم غلط اسلامی استفاده میکردیم. و اما مقایسه انیشتین و خیام. این 2 نابغه از نظر رشته علمی و فلسفه زندگی خیلی به هم نزدیک بوده اند. هر دو به مذهب و خدای مذهب اعتقاد نداشته اند. انیشتین در نامه معروفش در باره مذهب مینویسد دستورات مذهبی خیلی بچه گانه و عقب افتاده هستند. و خیام هم عقایدش در باره مذهب خیلی روشن و واضح است. خیام از نظر فکری؍ نبوغ علمی و فلسفی اقلا 500 سال از زمان خود جلو تر بود در صورتیکه امروز دانشمندان فیزیک از اینشتین بیشتر می دانند. آقای بابک؍ اول وطن و بزرگانش چون خیام و بعد چیزهای شخصی و غیر علمی مثل مذهب و عرفان0

1398/12/07 21:03
بابک چندم

@ حسین ش
حسین جان،
توهین به خیام؟!!!، وطن پرستی؟!!!، صحبتی هم که از مذهب و غرفان در بیانم نبود؟!!!
روی بیانم با نوشته آقا/خانوم "جامشید!" بود که یک سری اراجیف و محملات را پشت هم قطار فرمود که از سر تا پا نادرستند و آنان را به خیام منتسب کرد...هیچ توهینی نیز به خیام در کار نبود که نبود.
اگر در نگاه شما بزرگنمایی، غلو و اغراق، دادن اطلاعات نادرست برای بزرگ جلوه دادن شخصی ولو که خیام باشد نشان از وطن پرستی است، باید خدمتت عرض کنم که از نگاه من این خیانت به وطن، به خیام و از همه مهمتر خیانت به اصل راستی و درستی و صداقت و امانت داری،و همچنین خیانت به دیگر افراد جامعه است که با دادن یک سلسله اطلاعات نادرست و سراپا غلط جز گمراه کردن آنان نیست... و این تفاوت چندانی هم با اعمال خیل بزرگی از مذهب باوران ندارد که به همین شیوه با جعلیات و اراجیف و محملات و غلو و اغراق، تلاشی پوچ در بزرگنمایی بزرگانشان و فریب دادن خود و دیگران دارند...
باری
خیام ریاضیدان بود و نه فیزیکدان، آنچه که جناب "جامشید" ناشیانه سرهم کرد مربوط به علم فیزیک اتمی است و یکی دو قرن اخیر، نه هزار سال پیشتر که خیام و نه هیچ دیگر شخصی از انرژی و ماده تاریک، سیاهچاله های فضایی و امثالهم آگاه نبودند!!!...
در مورد مذهب و دین نیز که صحبتی نکرده بودم!
ولی اگر به دیدار نظامی عروضی با خیام آنچنانکه در چهار مقاله آمده و همچنین بیانات نوروزنامه نظر کنیم احتمال خداباور بودنش را بسیار بالا می برد...از اینشتین هم گفته ای نقل می شود که بیان کرده: "خدا تاس نمی اندازد" (God doesn't throw dice) و همچنین نقدهایی که دیگران کرده اند که با یک سری نظریات و تئوریهای فیزیک مشکل داشت و آنان را منافی خدا می دانست...که میرساند گویا او نیز خداباور بوده...
استفن هاوکینگ نیز در کتابش "تاریخی مختصر از زمان" آورده بود که برای درک کردن پیش از یک چندم ثانیه پس از بیگ بنگ به قبل را باید در ذهن خدا یافت ولی یکی دو دهه بعد گویا نظرش را عوض کرد به "برای آفرینش لزوماً نیازی به خدا نیست" ...
جهت اطلاع شما

1398/12/07 21:03
بابک چندم

پوزش
عرفان و نه غرفان-:)

1399/07/20 17:10

اگر چه این رباعی در مختار نامه منسوب به عطار است ، ولی در نسبت خود مختار نامه به عطار محل تردید هست .
اما موضوع دوم اینکه به نظر میرسد ارتباط دادن این رباعی با کیهان شناسی به دلیل نا اشنایی با مفاهیم عرفان ایرانیست .
در عرفان ایرانی دریا نشان وجود مطلق و هستی بخش عالم است که تمام عالم و مخلوقات آن تعینات آن وجود و موجهای آن دریا یا نقشی روی آب همان دریا هستند و و این رباعی در واقع اشاره به وحدت وجود است که تمثیل قطره و اب و دریا و حباب را در صدها شاید هزاران بیت دیگر از عرفا میتوان یافت . نه کیهان شناسی