عطاربخش ۵ - اشاره به کتاب‌های منظوم شیخ
گر ازین مرهم نیابی کام خویش
جوهر الذاّتم بیاور تو به پیش
آنچه از وی بشنوی در خویش بین
تاشود سرّ عجایب پیش بین
جوهر الذّاتم سخن بی پرده است
همچو اشتر نامه مستی کرده است
گر تو از مرغ حقایق پر بری
منطق الطّیرم بخوان تا بر بری
مرغ عطّار از زبان حق شنید
لاجرم از آشیان حق پرید
چونکه حق بشناختی شیرین به بین
تا شود این دید تو حقّ الیقین
رو تو اسرار ولایت گوش کن
و آنگهی جام هدایت نوش کن
گر تو از جام محبّت می خوری
جانب شهر ولایت پی بری
رو مصیبت نامه را از سر بخوان
تا شود حاصل تو رامقصود جان
گر الهی نامه را گیری بگوش
جام وحدت را کنی بی شبهه نوش
پندنامه گر بیابی در جهان
تو عزیزش دار همچون جان جان
تا بیابی عزّت دنیا و دین
آنگهی بر تخت سلطانی نشین
رو بذکر اولیا مشغول شو
و آنگهی چون تذکره مقبول شو
همچو ایشان ترک کن تجرید شو
دور روزی چند ازتقلید شو
من کتب بسیاردارم در جهان
لیک مظهر را عجایب نیک دان
مظهر کلّ عجایب حیدر است
در میان سالکان او رهبر است
ختم کردم این کتب بر نام او
زآنکه دارم مستیی از جام او
هر که او از جام تو یک قطره خورد
گوی دولت از میانه او ببرد
ای تو درمقصود یکتا آمده
مظهر سرّ هویدا آمده
احمد مرسل چو رویت را بدید
گفت اینک نور حق از حق رسید
حق بسی گفته ثنا در شأن او
گر نمی‌دانی بخوان قرآن او
گر تو از قرآن حق منکر شوی
بیشکی میدان که تو کافر شوی
ای ز بینش مقصد و مقصود حق
وی بدانش برده تو از کلّ سبق
ای تو درعالم محقّق آمده
نور تو با ذات ملحق آمده
پرتو ذات الهی بود تو
بحرها چون شبنمی از جود تو
بخش ۴ - در نعت اولاد مرتضی علیهم السلام که قرةالعین رسولند: ای به دنیا جمله مقصود آمدهبخش ۶ - حدیثی منقول از شیخ نجم الدین کبری خوارزمی: این چنین گفته است نجم الدین ما
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گر ازین مرهم نیابی کام خویش
جوهر الذاّتم بیاور تو به پیش
هوش مصنوعی: اگر از این دارو بهبودی نیابی و نتوانی به خواسته‌های خود دست پیدا کنی، پس از جوهر حقیقی وجود خود کمک بگیر و آن را به جلو بیاور.
آنچه از وی بشنوی در خویش بین
تاشود سرّ عجایب پیش بین
هوش مصنوعی: هر چیزی را که از او بشنوی، در وجود خودت جستجو کن تا اینکه رازهای شگفت‌انگیز را پیش‌رو ببینی.
جوهر الذّاتم سخن بی پرده است
همچو اشتر نامه مستی کرده است
هوش مصنوعی: جوهر وجود من سخن صریح و واضحی است، مانند شتری که در حالت مستی نامه‌ای را نوشته است.
گر تو از مرغ حقایق پر بری
منطق الطّیرم بخوان تا بر بری
هوش مصنوعی: اگر تو از پرنده‌های حقیقت پرواز کنی، می‌توانی منطق الطیر را بخوانی تا بتوانی برحذر باشی و از آنجا برقصی.
مرغ عطّار از زبان حق شنید
لاجرم از آشیان حق پرید
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که به عطّار معروف است، از گویش خداوند مطالبی را شنید و به همین دلیل از آشیانه خود که در نزد حق بود، پرواز کرد.
چونکه حق بشناختی شیرین به بین
تا شود این دید تو حقّ الیقین
هوش مصنوعی: اگر حقیقت را بشناسی، آن را به زیبایی مشاهده خواهی کرد و در این صورت، این بینش تو به یقین راستین تبدیل خواهد شد.
رو تو اسرار ولایت گوش کن
و آنگهی جام هدایت نوش کن
هوش مصنوعی: به رازهای سرپرستی و رهبری توجه کن و سپس از معرفت و دانایی بهره‌مند شو.
گر تو از جام محبّت می خوری
جانب شهر ولایت پی بری
هوش مصنوعی: اگر از جام عشق بنوشی، به سوی شهر دوستی برو.
رو مصیبت نامه را از سر بخوان
تا شود حاصل تو رامقصود جان
هوش مصنوعی: مشکلات و مصیبت‌ها را با دقت بررسی کن تا بتوانی به اهداف و آرامش جانت دست پیدا کنی.
گر الهی نامه را گیری بگوش
جام وحدت را کنی بی شبهه نوش
هوش مصنوعی: اگر نامه‌ای از جانب الهی دریافت کنی، به گوش جانت بیاور و بدون هیچ تردیدی از جام وحدت بنوش.
پندنامه گر بیابی در جهان
تو عزیزش دار همچون جان جان
هوش مصنوعی: اگر در دنیا به پندی برخورد کردی، آن را همچون جانی گرانبها و ارزشمند در نظر بگیر و از آن مراقبت کن.
تا بیابی عزّت دنیا و دین
آنگهی بر تخت سلطانی نشین
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در دنیا و آخرت به عزت و مقام برسی، باید تلاش کنی و به هدف‌هایت دست یابی تا بتوانی بر تخت پادشاهی بنشینی.
رو بذکر اولیا مشغول شو
و آنگهی چون تذکره مقبول شو
هوش مصنوعی: به یاد پیامبران و دوستان خدا باش و سپس خود را با شرایطی مناسب و قابل قبول آماده کن.
همچو ایشان ترک کن تجرید شو
دور روزی چند ازتقلید شو
هوش مصنوعی: مانند آنها، از تفکرات مجرد فاصله بگیر و چند روزی از تقلید دست بردار.
من کتب بسیاردارم در جهان
لیک مظهر را عجایب نیک دان
هوش مصنوعی: من در دنیا کتاب‌های زیادی دارم، اما زیبایی‌های مظهر را بهتر می‌شناسم.
مظهر کلّ عجایب حیدر است
در میان سالکان او رهبر است
هوش مصنوعی: حیدر نماد تمام شگفتی‌هاست و در میان پیروانش، او راهنما و رهبر است.
ختم کردم این کتب بر نام او
زآنکه دارم مستیی از جام او
هوش مصنوعی: کتاب‌ها را به نام او به پایان رساندم، زیرا از شراب او مستی‌ای دارم.
هر که او از جام تو یک قطره خورد
گوی دولت از میانه او ببرد
هوش مصنوعی: هر کسی که از نوشیدنی تو حتی یک قطره بچشد، به مقام و خوشبختی عظیمی دست پیدا می‌کند و موهبت‌های زندگی به سوی او می‌آید.
ای تو درمقصود یکتا آمده
مظهر سرّ هویدا آمده
هوش مصنوعی: تو که تنها مقصود و هدفی، آمده‌ای تا رازها را نمایان کنی.
احمد مرسل چو رویت را بدید
گفت اینک نور حق از حق رسید
هوش مصنوعی: احمد مرسل وقتی چهره‌ات را دید، گفت: اکنون نور حقیقت از حقیقت به ما رسیده است.
حق بسی گفته ثنا در شأن او
گر نمی‌دانی بخوان قرآن او
هوش مصنوعی: خداوند در وصف او (پیامبر یا شخصی بزرگ) بسیار ستایش کرده است. اگر نمی‌دانی که او کیست، می‌توانی قرآن را بخوانی و درباره‌اش بیشتر آگاهی پیدا کنی.
گر تو از قرآن حق منکر شوی
بیشکی میدان که تو کافر شوی
هوش مصنوعی: اگر تو از حقانیت قرآن انکار کنی، به یقین می‌دانی که به کافر تبدیل می‌شوی.
ای ز بینش مقصد و مقصود حق
وی بدانش برده تو از کلّ سبق
هوش مصنوعی: ای کسی که با بینش و دانش خود به حقیقت و هدفی بزرگ رسیده‌ای، بدان که تو از تمام موانع و خطرات پیش‌رو عبور کرده‌ای.
ای تو درعالم محقّق آمده
نور تو با ذات ملحق آمده
هوش مصنوعی: ای که در جهان به حقیقت آمده‌ای، نور تو به ذات خود پیوسته و چسبیده است.
پرتو ذات الهی بود تو
بحرها چون شبنمی از جود تو
هوش مصنوعی: وجود تو مانند دریاهاست که سرشار از الهام و فضل الهی است، در حالی که بخشش تو به گونه‌ای است که مانند قطره‌ای شبنم در این وسعت بزرگ مشاهده می‌شود.