بخش ۱۱ - مقولۀ پیر درباره شیخ
گفت پیر ره که او بیخود شده
در ره عرفان حق راشد شده
نقطهٔ سرّ قلم با لوح گوی
بعد از آن نقش صور از لوح شوی
گفتمش چون علم حق آمد درون
غیر حق را ازدلم کردم برون
عشق با هستی من شد رهنمون
جهد کن از هستی خود رو برون
من بکلّی خویش را کردم تباه
چون بدیدم مظهر ذات الاه
یک چله در پیش آن سلطان بدم
در کمال سرّ او حیران شدم
آنچه گفت او گوش کردم من تمام
بر جمال شاه او کردم سلام
آنگهی از وی اجازت خواستم
جان خود از فیض او آراستم
جملگی هستیّ خود کردم تباه
تا رسیدم من بدرگاه اله
هر که او رادید جمله حق بدید
بیشکی او درمقام حق رسید
هر که اورا حق بداند حق شود
بیشکی او خود حق مطلق شود
همچو منصور از اناالحق دم زند
جمله عالم را هم او برهم زند
کفر و ایمان را گذار و حق شناس
تا نگردی در ره دین ناسپاس
هر که او از دین احمد روی تافت
او بچاه ویل شیطان راه یافت
رو ز احمد پرس سرّ مرتضی
حق بقرآن گفته با او هل اتی
تو چه دانی سرّ این دریای دین
او یدالله است درعین الیقین
بخش ۱۰ - در بیان مذهب و سلسلۀ پیر خود فرماید: چون پدر روزی به استادم سپردبخش ۱۲ - اشاره به حدیث غدیرخم: حق تعالی گفت درخمّ غدیر
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
گفت پیر ره که او بیخود شده
در ره عرفان حق راشد شده
هوش مصنوعی: پیر راه گفت که او در مسیر عرفان، به حالت بیخود شدن رسیده است و در حقیقت، به حقیقت و شناخت درستی دست پیدا کرده است.
نقطهٔ سرّ قلم با لوح گوی
بعد از آن نقش صور از لوح شوی
هوش مصنوعی: حرف اصلی و راز این نوشته بر روی لوحی است که بعد از آن نقشهای مختلف روی آن به وجود میآید.
گفتمش چون علم حق آمد درون
غیر حق را ازدلم کردم برون
هوش مصنوعی: به او گفتم وقتی دانش حقیقی در وجودم پیدا شد، چیزهای نادرست و غیر واقعی را از دل و وجودم بیرون کردم.
عشق با هستی من شد رهنمون
جهد کن از هستی خود رو برون
هوش مصنوعی: عشق راهنمای وجود من شد، تلاش کن تا از محدودیتهای خود فراتر بروی.
من بکلّی خویش را کردم تباه
چون بدیدم مظهر ذات الاه
هوش مصنوعی: من به طور کامل خودم را نابود کردم، زیرا مظهر و نمایی از وجود خداوند را مشاهده کردم.
یک چله در پیش آن سلطان بدم
در کمال سرّ او حیران شدم
هوش مصنوعی: یک مدت طولانی در پیش آن پادشاه بودم و در زیبایی و عظمت او به شدت شگفتزده شدم.
آنچه گفت او گوش کردم من تمام
بر جمال شاه او کردم سلام
هوش مصنوعی: من به تمام سخنان او گوش دادم و تمام توجهام را به زیبایی او معطوف کردم و به او درود فرستادم.
آنگهی از وی اجازت خواستم
جان خود از فیض او آراستم
هوش مصنوعی: سپس از او اجازه گرفتم و جان خود را به برکت او آراسته کردم.
جملگی هستیّ خود کردم تباه
تا رسیدم من بدرگاه اله
هوش مصنوعی: من تمام وجودم را فدای عشق و پرستش کردهام تا به درگاه خداوند نزدیک شوم.
هر که او رادید جمله حق بدید
بیشکی او درمقام حق رسید
هوش مصنوعی: هر که بتواند حقیقت واقعی را ببیند و درک کند، بدون شک به مقام و مرتبهای در نزد حق و حقیقت نائل خواهد آمد.
هر که اورا حق بداند حق شود
بیشکی او خود حق مطلق شود
هوش مصنوعی: هر کسی که او را حقیقت و درست ببیند، حقیقت برای او محقق خواهد شد و او به نوعی به مقام حق مطلق دست خواهد یافت.
همچو منصور از اناالحق دم زند
جمله عالم را هم او برهم زند
هوش مصنوعی: مانند منصور که از "من حقیقت هستم" سخن میگوید، اگر او بخواهد میتواند تمام جهان را تحت تأثیر قرار دهد و بر هم بزند.
کفر و ایمان را گذار و حق شناس
تا نگردی در ره دین ناسپاس
هوش مصنوعی: برای درک دین به معنای واقعی، فراتر از باورهای کورکورانه و نادیده گرفتن حقایق حرکت کن، تا اینکه در مسیر دین به منفینگری دچار نشوی.
هر که او از دین احمد روی تافت
او بچاه ویل شیطان راه یافت
هوش مصنوعی: هر کسی که از راه دین پیامبر احمد (ص) فاصله بگیرد، به دام شیطان گرفتار میشود.
رو ز احمد پرس سرّ مرتضی
حق بقرآن گفته با او هل اتی
هوش مصنوعی: از احمد بپرس راز مرتضی را، که حق او را به قرآن مشهور کرده و گفته است: آیا نرسیده است؟
تو چه دانی سرّ این دریای دین
او یدالله است درعین الیقین
هوش مصنوعی: تو چه میدانی راز این عمیقترین حقیقت دین را؟ خداوند خود ناظر و حاکم بر همه چیز است و در عین یقین و اطمینان، قدرتش بینظیر است.