گنجور

بخش ۳۸ - پسر در اثبات شرع به پیر دانا گوید

کنون ای پیر خواهم رفت دریاب
توئی صورت به نزد ما تو بشتاب
کنون ای باب خواهم رفت دریاب
که گشتم من زحیرت عین غرقاب
کنون ای باب خواهم شد حقیقت
ز دست خود مهل اینجا شریعت
شریعت گوش دار ای عالم دل
که تا مقصود خود بینی تو حاصل
شریعت گوش دار و راز کل بین
تو در عین شریعت نار کل بین
ز نور شرع یابی جان جانان
که بعد هر غمی شادیست آسان
ز نور شرع ره بینی تو روشن
جهان صورتست اینجا چو گلشن
ز نور شرع نور شمس بنگر
که پنهان میشود هر شب بزیور
ز نور شرع مه بگداخت هر ماه
که تا بوئی برد در شرع زین راه
شریعت کوش و آنگه کن طریقت
سوم ره دمزن از عین حقیقت
حقیقت در شریعت میتوان یافت
طریقت در حقیقت نیز بشتافت
که تا دریافت اسرار حقیقت
مسلم نیست بی نور شریعت
کسی کو شرع بشناسد ز اللّه
شریعت هست عین قل هواللّه
مقام ایمنی باشد شریعت
که محو آرد نمودار طبیعت
مقام ایمنی در شرع یابی
که اندر وی تواصل و فرع یابی
مقام ایمنی شرعست دریاب
درِ این خانه بگشادست دریاب
شریعت ایمنی و ساکنی است
که با نور خدائی هست پیوست
مقام ایمنی زو شد پدیدار
کسی کاین را بجان آمد خریدار
مقام ایمنی دارند در ذات
که اندر شرع مییابند اثبات
ز شرع مصطفی حق بین و حق شو
حقیقت اوّلین و آخرین شو
ز شرع مصطفی مگذر زمانی
دمادم تا کنی از وی بیانی
شریعت جوی و جان آزاد گردان
ز حق جان و دلت را شاد گردان
شریعت سرّ عالم برگشود است
ره تحقیق حق اینجا نمود است
شریعت راز دارست از حقیقت
که مخفی میکند عین طبیعت
شریعت حق شناس و راه باطل
رها کن تا شود مقصود حاصل
شریعت حق شناس و حق یقین شو
حقیقت اوّلین و آخرین شو

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کنون ای پیر خواهم رفت دریاب
توئی صورت به نزد ما تو بشتاب
هوش مصنوعی: حالا ای پیر، من می‌خواهم بروم، پس تو را می‌خواهم که به نزد ما بیایی و شتاب کنی.
کنون ای باب خواهم رفت دریاب
که گشتم من زحیرت عین غرقاب
هوش مصنوعی: حالا ای دوست، می‌خواهم بروم، لطفاً مرا درک کن که در حالتی از سردرگمی و ناامیدی به سر می‌برم و احساس غرق شدن دارم.
کنون ای باب خواهم شد حقیقت
ز دست خود مهل اینجا شریعت
هوش مصنوعی: اکنون ای پدر، می‌خواهم به حقیقت دست یابم، از دست من نرو، در اینجا قوانین و احکام سنتی کافی نیستند.
شریعت گوش دار ای عالم دل
که تا مقصود خود بینی تو حاصل
هوش مصنوعی: ای عالم دل، به احکام و قوانین دین توجه کن؛ زیرا تا زمانی که به هدف خود نرسی، موفقیت نخواهی یافت.
شریعت گوش دار و راز کل بین
تو در عین شریعت نار کل بین
هوش مصنوعی: در زندگی به قوانین و اصول مذهبی توجه کن، اما فراموش نکن که حقیقت و معرفت عمیق‌تری وجود دارد که فراتر از این قوانین است. در عین رعایت اصول، به درک و شناخت عمیق‌تری از مسائلی بپرداز که ممکن است به راحتی در دسترس نباشند.
ز نور شرع یابی جان جانان
که بعد هر غمی شادیست آسان
هوش مصنوعی: از نور دین و شریعت می‌توانی به روح و جان محبوب دست یابی، زیرا پس از هر اندوه و غمی، رسیدن به شادی و خوشحالی آسان است.
ز نور شرع ره بینی تو روشن
جهان صورتست اینجا چو گلشن
هوش مصنوعی: نور دین راه را برای تو روشن می‌کند. اینجا دنیا مانند یک باغ گلستان است.
ز نور شرع نور شمس بنگر
که پنهان میشود هر شب بزیور
هوش مصنوعی: به نور قوانین و اصول دینی توجه کن؛ مانند نور خورشید که هر شب پنهان می‌شود و در سایه‌ها محو می‌گردد.
ز نور شرع مه بگداخت هر ماه
که تا بوئی برد در شرع زین راه
هوش مصنوعی: نور شرع همچون ماهی است که هر ماه می‌درخشد و به ما یادآوری می‌کند که از راهی که در دین مشخص شده، بهره‌مند شویم و از آن آگاه شویم.
شریعت کوش و آنگه کن طریقت
سوم ره دمزن از عین حقیقت
هوش مصنوعی: عمل به اصول دین و قوانین شرعی را فراموش نکن و بعد از آن به دنبال سیر و سلوک و مجاهدت نفس باش. اما از حقیقت اصلی و ناب که در انتهای این سفر وجود دارد، غافل مشو.
حقیقت در شریعت میتوان یافت
طریقت در حقیقت نیز بشتافت
هوش مصنوعی: در قوانین شرع می‌توان به حقیقت دست یافت و در این حقیقت، مسیر طریقت نیز قرار دارد.
که تا دریافت اسرار حقیقت
مسلم نیست بی نور شریعت
هوش مصنوعی: برای فهمیدن اسرار و حقیقت، بدون راهنمایی و نور شریعت، هیچ چیز مسلم و مشخصی نیست.
کسی کو شرع بشناسد ز اللّه
شریعت هست عین قل هواللّه
هوش مصنوعی: کسی که با قوانین دین آشنا باشد، می‌داند که شریعت خداوند خودش همان حقیقت و وجود خداوند است.
مقام ایمنی باشد شریعت
که محو آرد نمودار طبیعت
هوش مصنوعی: شریعت یا قوانین دینی، انسان را به جایی امن و آرام می‌رساند که می‌تواند از تأثیرات منفی و ناپایداری‌های طبیعی دور بماند و به ثبات و استقامت برسد.
مقام ایمنی در شرع یابی
که اندر وی تواصل و فرع یابی
هوش مصنوعی: برای رسیدن به مقام ایمنی و امنیت در دین، باید به اتصالات و اصول مرتبط با آن توجه داشته باشی.
مقام ایمنی شرعست دریاب
درِ این خانه بگشادست دریاب
هوش مصنوعی: در اینجا به اهمیت مقام ایمنی اشاره شده است. به نوعی به ما می‌گوید که وقتی در این خانه گشوده است و جایی برای پناه بردن فراهم شده، باید به این موقعیت توجه کنیم و از آن استفاده کنیم.
شریعت ایمنی و ساکنی است
که با نور خدائی هست پیوست
هوش مصنوعی: شریعت همچون سکونتگاهی ایمن است که همیشه با نور الهی همراه است.
مقام ایمنی زو شد پدیدار
کسی کاین را بجان آمد خریدار
هوش مصنوعی: مقام ایمنی برای کسی که به دنبال آرامش است، آشکار می‌شود و او که این حس امنیت را درک کرده، آن را با جان و دل می‌خرد.
مقام ایمنی دارند در ذات
که اندر شرع مییابند اثبات
هوش مصنوعی: آنها در ذات خود از ایمنی برخوردارند، زیرا در قوانین شرعی این موضوع به وضوح بیان شده است.
ز شرع مصطفی حق بین و حق شو
حقیقت اوّلین و آخرین شو
هوش مصنوعی: از آموزه‌های پیامبر اسلام پیروزی بیاب و به حق بپیوند. حقیقتی را درک کن که هم در آغاز وجود داشته و هم در انتها.
ز شرع مصطفی مگذر زمانی
دمادم تا کنی از وی بیانی
هوش مصنوعی: هرگز از دین و اصول پیامبر گذر نکن و لحظه‌ای درنگ نداشته باش؛ مگر اینکه بخواهی از او سخن بگویی.
شریعت جوی و جان آزاد گردان
ز حق جان و دلت را شاد گردان
هوش مصنوعی: به دنبال راه و روش صحیح باش و با آزادی جان خود را شاد کن، همچنین روح و قلبت را از حقیقت خوشحال کن.
شریعت سرّ عالم برگشود است
ره تحقیق حق اینجا نمود است
هوش مصنوعی: قانون و اصول دین، رازهای جهان را فاش کرده و راهی برای جستجو و کشف حقیقت در اینجا فراهم کرده است.
شریعت راز دارست از حقیقت
که مخفی میکند عین طبیعت
هوش مصنوعی: شریعت به‌عنوان یک نظام دینی، اسراری را از حقیقت وجود مخفی می‌سازد و این امر به نوعی به طبیعت واقعی اشاره دارد.
شریعت حق شناس و راه باطل
رها کن تا شود مقصود حاصل
هوش مصنوعی: راه حق و شریعت واقعی را بشناس و از راه نادرست دوری کن تا به هدف خود برسی.
شریعت حق شناس و حق یقین شو
حقیقت اوّلین و آخرین شو
هوش مصنوعی: به راستی که قانون الهی را بشناس و به حقیقت مطمئن شو. به اصل چیزها، چه آغاز و چه پایان، توجه کن.