گنجور

جواب پدر

پدر گفتا که جهلت غالب آمد
دلت این جام را زان طالب آمد
که تا چون واقف آئی از همه راز
شوی برجملهٔ عالم سرافراز
چو خود را بر فلک این جاه بینی
همه خلق زمین در چاه بینی
ز عُجب جاهِ خود از خود شوی پُر
بمانی جاودانی در تکبر
اگر در پیش داری جامِ جمشید
که یک یک ذره می‌بینی چو خورشید
چه گر زان جام بینی ذرّه ذرّه
که چون مرگت نهد بر فرق ارّه
نداری هیچ حاصل چون جم از جام
که چون جم زار میری هم سرانجام
چو هست این جام در چاه اوفتادن
حرامت باد از راه اوفتادن

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

پدر گفتا که جهلت غالب آمد
دلت این جام را زان طالب آمد
هوش مصنوعی: پدر گفت: ignorance و نادانی بر قلبت حاکم شده و این جام را از آن کسی که در پی آن است به دست آورده‌ای.
که تا چون واقف آئی از همه راز
شوی برجملهٔ عالم سرافراز
هوش مصنوعی: تا زمانی که به همهٔ اسرار آگاه شوی، برتری و بزرگی در پیشگاه تمام جهانیان خواهی یافت.
چو خود را بر فلک این جاه بینی
همه خلق زمین در چاه بینی
هوش مصنوعی: وقتی می‌بینی که خود را در جایگاه بالایی قرار داده‌ای، همه انسان‌ها را به عنوان کسانی که در مشکلات و چالش‌ها گرفتارند، می‌بینی.
ز عُجب جاهِ خود از خود شوی پُر
بمانی جاودانی در تکبر
هوش مصنوعی: اگر به خاطر غرور و خودپسندی به جایگاهی که داری مغرور شوی، در نهایت به تنهایی و یأس دچار می‌شوی و به زیبایی‌های پایدار دست نخواهی یافت.
اگر در پیش داری جامِ جمشید
که یک یک ذره می‌بینی چو خورشید
هوش مصنوعی: اگر جام جمشید را در اختیار داشته باشی که هر ذره‌اش مانند خورشید تابناک است، در واقع به تو قدرت مشاهده و درک تمام چیزها را می‌دهد.
چه گر زان جام بینی ذرّه ذرّه
که چون مرگت نهد بر فرق ارّه
هوش مصنوعی: اگر از آن جام نیکو نگاه کنی، می‌بینی که مانند ذرات ریز، به مرگت می‌انجامد و مانند اره بر سرت می‌افتد.
نداری هیچ حاصل چون جم از جام
که چون جم زار میری هم سرانجام
هوش مصنوعی: تو هیچ چیزی در اختیار نداری، همانند جم که از جام پر می‌شود. چون جم در نهایت، همواره با اشک و اندوه از دنیا می‌رود.
چو هست این جام در چاه اوفتادن
حرامت باد از راه اوفتادن
هوش مصنوعی: اگر این جام در چاه باشد، سقوط به آن ممنوع است.