(۷) حکایت آن دزد که دستش بریدند
ببریدند دزدی را مگر دست
نزد دَم دستِ خود بگرفت و برجست
بدو گفتند ای محنت رسیده
چه خواهی کرد این دست بریده
چنین گفت او که نام دوستی خاص
بر آنجا کرده بودم نقش ز اخلاص
کنون تا زندهام اینم تمامست
که بی این زندگی بر من حرامست
ز دستم گرچه قسمی جز الم نیست
چو بر دستست نام دوست غم نیست
چو ابلیس لعین اسرار دان بود
اگر سجده نمیکرد او ازان بود
ز خلق خود دریغش آمد آن راز
نکرد آن سجده، دعوی کرد آغاز
که تا هم او وهم خلق جهان هم
نه بینند آن دَر و آن آستان هم
که تا نوری ازان در پردهٔ عز
نگردد در نظر آلوده هرگز
(۶) حکایت سلطان محمود و ایاز در حالت وفات: در آن ساعت که محمود جهاندار(۸) حکایت ماه و رشک او برخورشید: تو نشنیدی که پرسیدند از ماه
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ببریدند دزدی را مگر دست
نزد دَم دستِ خود بگرفت و برجست
هوش مصنوعی: دزدی را دستگیر کردند، اما او فقط دست خود را گرفت و به سمت عقب حرکت کرد.
بدو گفتند ای محنت رسیده
چه خواهی کرد این دست بریده
هوش مصنوعی: به او گفتند ای کسی که دچار سختی و مشکل شدهای، چه کاری میخواهی انجام دهی حالا که دستت بریده است؟
چنین گفت او که نام دوستی خاص
بر آنجا کرده بودم نقش ز اخلاص
هوش مصنوعی: او گفت که من نام دوستی را با اخلاص بر آنجا حک کردهام.
کنون تا زندهام اینم تمامست
که بی این زندگی بر من حرامست
هوش مصنوعی: تا زمانی که زندهام، این تنها چیزی است که برایم مهم است و بدون این زندگی برایم ممنوع است.
ز دستم گرچه قسمی جز الم نیست
چو بر دستست نام دوست غم نیست
هوش مصنوعی: اگرچه از دستم جز درد چیزی نمیریزد، اما چون نام دوست بر دستانم نقش بسته، دیگر غمی ندارم.
چو ابلیس لعین اسرار دان بود
اگر سجده نمیکرد او ازان بود
هوش مصنوعی: اگر ابلیس، که مظهر پلیدی است، به اسرار آگاهی داشت، اما اگر سجده نمیکرد، او از انسانهایی بود که دانسته به انکار و طغیان برمیخیزند.
ز خلق خود دریغش آمد آن راز
نکرد آن سجده، دعوی کرد آغاز
هوش مصنوعی: او از مردم در دلش به آن راز آگاه بود و به همین خاطر سجده نکرد. در عوض، به خود امیدواری و ادعاهایی تازه آغاز کرد.
که تا هم او وهم خلق جهان هم
نه بینند آن دَر و آن آستان هم
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که فقط خود خدا و بندگان او قادر به دیدن حقیقت و درگاه الهی هستند و دیگران از درک این واقعیت ناتوانند.
که تا نوری ازان در پردهٔ عز
نگردد در نظر آلوده هرگز
هوش مصنوعی: تا زمانی که نوری از آن موجودیت پنهان در پس حجاب عزت بر نیاید، هیچگاه در نظرهای آلوده و ناپاک نمایان نمیشود.