عطار(۶) حکایت یوسف همدانی علیه الرحمة
چنین گفته‌ست آن شمع دلفروز
همه دان یوسف همدان یکی روز
که یوسف را چنین گفتند احرار
که ای کرده زلیخا را دل‌افگار
زنی شد عاجز و بی‌یار مانده
ز بی‌تیماریت بیمار مانده
ببردی دل ازو در زندگانی
اگر بازش دهی دل، می‌توانی
چنین گفت آنگهی یوسف که هرگز
نبردم من دل آن پیر‌ِ عاجز
نه از دل بردن‌ِ او هستم آگاه
نه هم جُستم به‌قصد دلبری راه
مرا نه با دل او کار بوده‌ست
نه در من هرگز این پندار بوده‌ست
مرا گویی که اکنون بیست سال است
که دل گُم کرده‌ام این خود محال است
کسی کاو از دل خود نیست آگاه
چگونه در دل‌ِ دیگر بَرَد راه؟
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چنین گفته‌ست آن شمع دلفروز
همه دان یوسف همدان یکی روز
هوش مصنوعی: آن شمعی که دل را روشن می‌کند، گفته است: یوسف همدان، که همه چیز را می‌داند، در یک روز.
که یوسف را چنین گفتند احرار
که ای کرده زلیخا را دل‌افگار
هوش مصنوعی: احرار به یوسف گفتند که تو چه کرده‌ای که زلیخا دلش پیش تو افتاده و تحت تأثیر قرار گرفته است.
زنی شد عاجز و بی‌یار مانده
ز بی‌تیماریت بیمار مانده
هوش مصنوعی: زنی به تنهایی و بی‌پناهی دچار مشکل شده و از عشق و محبت تو بی‌نصیب مانده، به همین خاطر حالش ناخوش و بیمار است.
ببردی دل ازو در زندگانی
اگر بازش دهی دل، می‌توانی
هوش مصنوعی: اگر در زندگی دل کسی را بربایی، اگر بخواهی می‌توانی دوباره دل او را پس بدهی.
چنین گفت آنگهی یوسف که هرگز
نبردم من دل آن پیر‌ِ عاجز
هوش مصنوعی: یوسف می‌گوید که من هرگز دل آن پیر ضعیف را نازک نکردم و از او آزرده خاطر نشدم.
نه از دل بردن‌ِ او هستم آگاه
نه هم جُستم به‌قصد دلبری راه
هوش مصنوعی: نه از حالتی که او دارد خبر دارم و نه به‌دلیل زیبایی‌اش به دنبال جلب توجه او هستم.
مرا نه با دل او کار بوده‌ست
نه در من هرگز این پندار بوده‌ست
هوش مصنوعی: من هیچ‌گاه با دل او ارتباطی نداشته‌ام و هرگز چنین تصوری در من وجود نداشته است.
مرا گویی که اکنون بیست سال است
که دل گُم کرده‌ام این خود محال است
هوش مصنوعی: به من می‌گویی که بیست سال است دل‌باخته‌ام و عشق را گم کرده‌ام، اما این موضوع غیرممکن است.
کسی کاو از دل خود نیست آگاه
چگونه در دل‌ِ دیگر بَرَد راه؟
هوش مصنوعی: کسی که خود را نمی‌شناسد و از دل خود آگاهی ندارد، چگونه می‌تواند دل دیگری را درک کند و به درون آن نفوذ کند؟
حاشیه ها
1389/07/30 09:09
amin
در بیت پنجم چنین اشتباه تایپ شده است.
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.
1397/08/24 16:10
کیانوش غلامی
سلام علیکم
بیت اول بجای دلفروز، دل افروز قافیه خوانی اش مناسب تر است همچنین مصحح کتاب رتبة الحیات شادروان دکتر ریاحی نیز اینچنین آورده است از نظر معنای لغوی دلفروز و دل افروز هر دو یک معنا دارد.
چنین گفتـست آن شمع دل افروز
همه دان، یوسف همدان یکی روز