گنجور
عطار نیشابوریعطار

(۱) حکایت گوسفندان و قصّاب

چنین گفت آن امیر دردمندان
که نیست این بس عجب از گوسفندان
که می‌آرند ایشان را بخواری
که تا بُرّند سرهاشان بزاری
که بی عقلند و ایشان می‌ندانند
ازان سوی مقابر چون روانند
ازان قصّاب می‌باید عجب داشت
که او هم علم دارد هم طلب داشت
چو می‌داند که او را نیز ناگاه
بخواهندش بریدن سر درین راه
چگونه فارغ و ایمن نشستست
نمی‌جنبد خوشی ساکن نشستست
نگه کن تا بآدم پُشت بر پشت
که چندین طفل عالم در شکم کُشت
بسی میرند جسم مور داده
بسی شیرند تن در گور داده
جهان را ذرّهٔ در مغز هُش نیست
که او جز رستمی سُهراب کُش نیست
چه می‌گویم خطا گفتم چو مستان
که او زالیست سر تا پای دستان
ترا می‌پرورد از بهر خوردن
بِنِه این تیغ را ناکام گردن
مکش گردن، فلک سیلی زن تست
که گر سیلی خوری در گردن تست
بسیلی کردنت پرورده گردی
که تا فربه شوی وخورده گردی
جواب پدر: پدر گفتش عزیزا چند گوئی(۲) حکایت باز با مرغ خانگی: ز مرغ خانگی بازی برآشفت

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چنین گفت آن امیر دردمندان
که نیست این بس عجب از گوسفندان
هوش مصنوعی: امیر دردمندان می‌گوید که وضعیت گوسفندان، ناشی از اتفاقات عجیبی نیست و این موضوع چیز جدیدی نیست.
که می‌آرند ایشان را بخواری
که تا بُرّند سرهاشان بزاری
هوش مصنوعی: افرادی را می‌آورند و به آن‌ها خشونت می‌کنند تا بتوانند سرشان را از تنشان جدا کنند.
که بی عقلند و ایشان می‌ندانند
ازان سوی مقابر چون روانند
هوش مصنوعی: افرادی که عقل ندارند، نمی‌دانند که بعد از مرگ چگونه به سوی آرامگاه‌ها می‌روند.
ازان قصّاب می‌باید عجب داشت
که او هم علم دارد هم طلب داشت
هوش مصنوعی: از آن قصاب باید تعجب کرد، چون او هم دانش دارد و هم به دنبال دانش می‌باشد.
چو می‌داند که او را نیز ناگاه
بخواهندش بریدن سر درین راه
هوش مصنوعی: وقتی می‌داند که ممکن است ناگهان قرار باشد سرش را در این راه قطع کنند، احساس ترس و نگرانی می‌کند.
چگونه فارغ و ایمن نشستست
نمی‌جنبد خوشی ساکن نشستست
هوش مصنوعی: چطور می‌تواند کسی آرام و بی‌خیال نشسته باشد و هیچ حرکتی نکند، در حالی که خوشی و شادابی در دور و برش جاری است؟
نگه کن تا بآدم پُشت بر پشت
که چندین طفل عالم در شکم کُشت
هوش مصنوعی: بنگر که انسان‌ها چگونه بر روی یکدیگر تکیه داده‌اند و در دل برخی از آن‌ها چندین کودک در حال رشد هستند.
بسی میرند جسم مور داده
بسی شیرند تن در گور داده
هوش مصنوعی: بسیاری از مردم برای زندگی و لذات دنیوی تلاش می‌کنند و زندگی شاد و شیرینی را تجربه می‌کنند، اما در نهایت همگی به خاک سپرده می‌شوند.
جهان را ذرّهٔ در مغز هُش نیست
که او جز رستمی سُهراب کُش نیست
هوش مصنوعی: در این جهان، هیچ چیز قابل توجهی وجود ندارد که بتوان آن را به جز داستان رستم و سهراب ربط داد.
چه می‌گویم خطا گفتم چو مستان
که او زالیست سر تا پای دستان
هوش مصنوعی: من چه چیزی می‌گویم؟ اشتباه کردم. مثل کسانی که در مستی هستند، نمی‌دانم که او به‌طور کامل از زیبایی بهره‌مند است.
ترا می‌پرورد از بهر خوردن
بِنِه این تیغ را ناکام گردن
هوش مصنوعی: تو را برای مصرف کردن تربیت می‌کنند، اما این تیغ باعث ناامیدی‌ات خواهد شد.
مکش گردن، فلک سیلی زن تست
که گر سیلی خوری در گردن تست
هوش مصنوعی: به خودت فشار نیاور و نگران نباش، زیرا مشکلاتی که به تو تحمیل می‌شود، در واقع از قدرت خودت ناشی می‌شود. اگر ضربه‌ای بخوری، این ضربه از جانب خود توست.
بسیلی کردنت پرورده گردی
که تا فربه شوی وخورده گردی
هوش مصنوعی: بسیار تلاش می‌کنی و خود را پرورش می‌دهی تا بالاخره به موفقیت و هدف خود برسی.