(۲۱) حکایت سپهدار که قلعۀ کرد با دیوانه
سپهداری برای کوتوالی
بجائی قلعهٔ میکرد عالی
یکی دیوانهٔ آمد پدیدار
به پیش خویش خواندش آن سپهدار
بدو گفتا ببین کین قلعه چونست
ز رفعت جفت طاق سر نگونست
ازین قلعه کسی کاعزاز دارد
ببین تا چه بلا زو باز دارد
زبان بگشاد آن دیوانه حالی
بدو گفتا تو مردی تیره حالی
بلا چون ز آسمان میافتد آغاز
بقلعه میروی پیش بلا باز
بلای خویشتن چون تو تمامی
بلائی نیز مطلب ای گرامی
ز خویش و از بلای خویش آنگاه
خلاصی باشدت کلّی درین راه
که افتاده شوی و پست گردی
نمانی زنده تا که هست گردی
(۲۰) حکایت دیوانۀ چوب سوار: یکی دیوانه چوبی بر نشسته(۲۲) حکایت سلطان محمود با مظلوم: مگر محمود میشد بامدادی
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سپهداری برای کوتوالی
بجائی قلعهٔ میکرد عالی
هوش مصنوعی: یک فرمانده لایق برای نگهبانی در قلعهای بالا و مستحکم قرار داده شده است.
یکی دیوانهٔ آمد پدیدار
به پیش خویش خواندش آن سپهدار
هوش مصنوعی: یک دیوانه ناگهان ظاهر شد و سپهسالار او را به سمت خود فراخواند.
بدو گفتا ببین کین قلعه چونست
ز رفعت جفت طاق سر نگونست
هوش مصنوعی: او به او گفت: ببین، این قلعه چطور است. از بلندی، مانند قوسی است که سرش به زمین افتاده.
ازین قلعه کسی کاعزاز دارد
ببین تا چه بلا زو باز دارد
هوش مصنوعی: هر کسی که در این قلعه قدرت و عزتی دارد، ببین تا چه مشکلاتی را از او دور کردهاند.
زبان بگشاد آن دیوانه حالی
بدو گفتا تو مردی تیره حالی
هوش مصنوعی: آن دیوانه زبانش را باز کرد و به او گفت: "تو مردی هستی با حال و روزی بد".
بلا چون ز آسمان میافتد آغاز
بقلعه میروی پیش بلا باز
هوش مصنوعی: زمانی که مصیبت از آسمان نازل میشود، تو باید به سوی قلعهای که نماد حفاظت و امنیت است بروی و برای مقابله با آن مصیبت آماده باشی.
بلای خویشتن چون تو تمامی
بلائی نیز مطلب ای گرامی
هوش مصنوعی: آسیبهایی که از خودت ناشی میشود، به اندازه تمام بدیها اهمیت دارد، ای عزیز.
ز خویش و از بلای خویش آنگاه
خلاصی باشدت کلّی درین راه
هوش مصنوعی: برای رهایی از مشکلات و سختیهایی که خود به بار آوردهای، باید ابتدا خود را بشناسی و بهخودت بیندیشی. تنها در این مسیر، میتوانی به آزادی و آرامش واقعی دست یابی.
که افتاده شوی و پست گردی
نمانی زنده تا که هست گردی
هوش مصنوعی: هرگز اجازه نده که سقوط کنی و بیارزش شوی؛ تا وقتی زندهای، باید با عزت و سر بلندی زندگی کنی.