گنجور

(۲۱) حکایت سپهدار که قلعۀ کرد با دیوانه

سپهداری برای کوتوالی
بجائی قلعهٔ می‌کرد عالی
یکی دیوانهٔ آمد پدیدار
به پیش خویش خواندش آن سپهدار
بدو گفتا ببین کین قلعه چونست
ز رفعت جفت طاق سر نگونست
ازین قلعه کسی کاعزاز دارد
ببین تا چه بلا زو باز دارد
زبان بگشاد آن دیوانه حالی
بدو گفتا تو مردی تیره حالی
بلا چون ز آسمان می‌افتد آغاز
بقلعه می‌روی پیش بلا باز
بلای خویشتن چون تو تمامی
بلائی نیز مطلب ای گرامی
ز خویش و از بلای خویش آنگاه
خلاصی باشدت کلّی درین راه
که افتاده شوی و پست گردی
نمانی زنده تا که هست گردی

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سپهداری برای کوتوالی
بجائی قلعهٔ می‌کرد عالی
هوش مصنوعی: یک فرمانده لایق برای نگهبانی در قلعه‌ای بالا و مستحکم قرار داده شده است.
یکی دیوانهٔ آمد پدیدار
به پیش خویش خواندش آن سپهدار
هوش مصنوعی: یک دیوانه ناگهان ظاهر شد و سپهسالار او را به سمت خود فراخواند.
بدو گفتا ببین کین قلعه چونست
ز رفعت جفت طاق سر نگونست
هوش مصنوعی: او به او گفت: ببین، این قلعه چطور است. از بلندی، مانند قوسی است که سرش به زمین افتاده.
ازین قلعه کسی کاعزاز دارد
ببین تا چه بلا زو باز دارد
هوش مصنوعی: هر کسی که در این قلعه قدرت و عزتی دارد، ببین تا چه مشکلاتی را از او دور کرده‌اند.
زبان بگشاد آن دیوانه حالی
بدو گفتا تو مردی تیره حالی
هوش مصنوعی: آن دیوانه زبانش را باز کرد و به او گفت: "تو مردی هستی با حال و روزی بد".
بلا چون ز آسمان می‌افتد آغاز
بقلعه می‌روی پیش بلا باز
هوش مصنوعی: زمانی که مصیبت از آسمان نازل می‌شود، تو باید به سوی قلعه‌ای که نماد حفاظت و امنیت است بروی و برای مقابله با آن مصیبت آماده باشی.
بلای خویشتن چون تو تمامی
بلائی نیز مطلب ای گرامی
هوش مصنوعی: آسیب‌هایی که از خودت ناشی می‌شود، به اندازه تمام بدی‌ها اهمیت دارد، ای عزیز.
ز خویش و از بلای خویش آنگاه
خلاصی باشدت کلّی درین راه
هوش مصنوعی: برای رهایی از مشکلات و سختی‌هایی که خود به بار آورده‌ای، باید ابتدا خود را بشناسی و به‌خودت بیندیشی. تنها در این مسیر، می‌توانی به آزادی و آرامش واقعی دست یابی.
که افتاده شوی و پست گردی
نمانی زنده تا که هست گردی
هوش مصنوعی: هرگز اجازه نده که سقوط کنی و بی‌ارزش شوی؛ تا وقتی زنده‌ای، باید با عزت و سر بلندی زندگی کنی.