گنجور

(۳) حکایت قحط و جواب دادن طاوس

مگر شد آشکارا قحط سالی
به پیش خلق آمد تنگ حالی
سراسیمه جهانی خلقِ محبوس
شدند از بهرِ باران پیشِ طاوس
که باران می‌نیاید آشکارا
دعائی کن زحق در خواه ما را
پس آنگه گفت طاوس ای عزیزان
نگردد ابر بر بیهوده ریزان
شما را گرچه جز باران طلب نیست
اگر باران نمی‌بارد عجب نیست
عجب اینست کز چندین گنه کار
نبارد سنگ بر مردم بیکبار
اگرچه میغ ترک آسمان کرد
تعجّب گر کنی زان می‌توان کرد
که نکشافد زمین از شومی ما
خورد ما را ز نامعلومی ما
تو پنداری که ازمردانِ راهی
کدامین مرد، سرگردانِ راهی
چو پندار تو برگیرند از پیش
کسی مرده سگی برخیزد از خویش

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مگر شد آشکارا قحط سالی
به پیش خلق آمد تنگ حالی
هوش مصنوعی: آیا نشانه‌هایی از کمبود و فقر به طور واضح در میان مردم دیده شد؟
سراسیمه جهانی خلقِ محبوس
شدند از بهرِ باران پیشِ طاوس
هوش مصنوعی: دنیا به شدت نگران و پریشان شد، مانند افرادی که در زندان هستند، به خاطر بارانی که قرار است ببارد، به سوی طاووس‌ها می‌شتابند.
که باران می‌نیاید آشکارا
دعائی کن زحق در خواه ما را
هوش مصنوعی: باران نمی‌بارد، پس از خداوند درخواست کن تا ما را به حال خود رها نکند.
پس آنگه گفت طاوس ای عزیزان
نگردد ابر بر بیهوده ریزان
هوش مصنوعی: طاوس گفت: ای عزیزان، ابر به طور بیهوده و بدون هدف نمی‌بارد.
شما را گرچه جز باران طلب نیست
اگر باران نمی‌بارد عجب نیست
هوش مصنوعی: شما فقط انتظار باران را دارید و اگر باران نبارد، جای تعجب نیست.
عجب اینست کز چندین گنه کار
نبارد سنگ بر مردم بیکبار
هوش مصنوعی: جالب اینجاست که از میان بسیاری از گنهکاران، هیچکس یکبار هم سنگی بر سر مردم نمی‌زند.
اگرچه میغ ترک آسمان کرد
تعجّب گر کنی زان می‌توان کرد
هوش مصنوعی: اگرچه ابر آسمان را ترک کرده، اگر به این موضوع دقت کنی، تعجبی نخواهد بود.
که نکشافد زمین از شومی ما
خورد ما را ز نامعلومی ما
هوش مصنوعی: زمین به خاطر بدبختی‌های ما فاش نمی‌شود، زیرا ما به خاطر ندانم‌کاری‌هایمان آسیب می‌زنیم.
تو پنداری که ازمردانِ راهی
کدامین مرد، سرگردانِ راهی
هوش مصنوعی: تو فکر می‌کنی که از مردان راه، کدام یک واقعاً در مسیر خود گم شده است؟
چو پندار تو برگیرند از پیش
کسی مرده سگی برخیزد از خویش
هوش مصنوعی: وقتی که افکار و تصورات تو از چیزی جدایی بگیرند، مثل این است که کسی به یاد مرده‌ای بیفتد و از درون خود احساس ناراحتی کند.