گنجور

(۱۳) مناجاة دیوانه با حق تعالی

بصحرا در یکی دیوانه بودی
که چون دیوانگیش اندر ربودی
بسوی آسمان کردی نگاهی
بدرد دل بگفتی یا الهی
ترا گر دوست داری نیست پیشه
ولی من دوستت دارم همیشه
ترا گرچه بوَد چون من بسی دوست
بجز تو من نمی‌دارم کسی دوست
چگونه گویمت ای عالم افروز
که یک دم دوستی از من درآموز
چنان می‌زی، که هر دم صد جهان جمع
ز شوق او چو پروانه‌ست زان شمع
اگرچه نه بعلت می‌توان یافت
ولیکن هم بدولت می‌توان یافت
اگر یک ذره دولت کارگر شد
به سوی آفتابت راهبر شد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: کتابخانه تصوف

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بصحرا در یکی دیوانه بودی
که چون دیوانگیش اندر ربودی
هوش مصنوعی: در بیابان، یک دیوانه‌ای بود که وقتی دیوانگی‌اش را تحت کنترل می‌گرفتی، دیگر نمی‌توانستی او را از دیوانگی جدا کنی.
بسوی آسمان کردی نگاهی
بدرد دل بگفتی یا الهی
هوش مصنوعی: به آسمان نگاهی انداختی و از درد دل خود سخن گفتی، ای خدا.
ترا گر دوست داری نیست پیشه
ولی من دوستت دارم همیشه
هوش مصنوعی: اگر تو مرا دوست داشته باشی، این کار را نمی‌کنی، اما من همیشه تو را دوست دارم.
ترا گرچه بوَد چون من بسی دوست
بجز تو من نمی‌دارم کسی دوست
هوش مصنوعی: اگرچه تو دوستان زیادی داری، اما من به جز تو کسی را دوست ندارم.
چگونه گویمت ای عالم افروز
که یک دم دوستی از من درآموز
هوش مصنوعی: ای عالم نورافشان، چگونه می‌توانم به تو بگویم که فقط یک لحظه دوستی و محبت از من بیاموز؟
چنان می‌زی، که هر دم صد جهان جمع
ز شوق او چو پروانه‌ست زان شمع
هوش مصنوعی: به گونه‌ای زندگی می‌کنی که هر لحظه مانند پروانه‌ای به دور شمعی می‌چرخد و از شوق او، جهانی از عشق و شور برپا می‌شود.
اگرچه نه بعلت می‌توان یافت
ولیکن هم بدولت می‌توان یافت
هوش مصنوعی: اگرچه نمی‌توان به راحتی و بدون زحمت به قاعده و قانون رسید، اما با برخورداری از خوش‌اقبالی و شانس، ممکن است به نتیجه‌ای خوب دست یافت.
اگر یک ذره دولت کارگر شد
به سوی آفتابت راهبر شد
هوش مصنوعی: اگر حتی یک ذره از خوشبختی و موفقیت به دست آید، آدمی را به سمت هدف و امید خود هدایت می‌کند.