گنجور

غزل شمارهٔ ۹۱

عشق جمال جانان دریای آتشین است
گر عاشقی بسوزی زیرا که راه این است
جایی که شمع رخشان ناگاه بر فروزند
پروانه چون نسوزد کش سوختن یقین است
گر سر عشق خواهی از کفر و دین گذر کن
کانجا که عشق آمد چه جای کفر و دین است
عاشق که در ره آید اندر مقام اول
چون سایه‌ای به خواری افتاده در زمین است
چون مدتی برآید سایه نماند اصلا
کز دور جایگاهی خورشید در کمین است
چندین هزار رهرو دعوی عشق کردند
برخاتم طریقت منصور چون نگین است
هرکس که در معنی زین بحر بازیابد
در ملک هر دو عالم جاوید نازنین است
کاری قوی است عالی کاندر ره طریقت
بر هر هزار سالی یک مرد راه‌بین است
تو مرد ره چه دانی زیرا که مرد ره را
اول قدم درین ره بر چرخ هفتمین است
عطار اندرین ره جایی فتاد کانجا
برتر ز جسم و جان است بیرون ز مهر و کین است

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عشق جمال جانان دریای آتشین است
گر عاشقی بسوزی زیرا که راه این است
هوش مصنوعی: عشق به محبوب، همانند دریای آتشین است. اگر واقعاً عاشق هستی، باید بسوزی و تحمل کنی، چون این همان راهی است که باید طی کنی.
جایی که شمع رخشان ناگاه بر فروزند
پروانه چون نسوزد کش سوختن یقین است
هوش مصنوعی: در جایی که شمع روشن و درخشان به یکباره شعله‌ور می‌شود، پروانه‌ای که در نزدیکی آن است، قطعاً نمی‌تواند نجات یابد و سوختن او حتمی است.
گر سر عشق خواهی از کفر و دین گذر کن
کانجا که عشق آمد چه جای کفر و دین است
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به سراغ عشق بروی، باید از مسئله‌های کفر و دین گذر کنی؛ زیرا در جایی که عشق حضور دارد، دیگر جایی برای کفر و دین نخواهد بود.
عاشق که در ره آید اندر مقام اول
چون سایه‌ای به خواری افتاده در زمین است
هوش مصنوعی: عاشق وقتی که وارد مسیر عشق می‌شود، در ابتدای راه مانند سایه‌ای است که به حالت ضعف و خاری به زمین افتاده است.
چون مدتی برآید سایه نماند اصلا
کز دور جایگاهی خورشید در کمین است
هوش مصنوعی: زمانی که مدت طولانی بگذرد، سایه‌ای باقی نخواهد ماند. زیرا در دوردست، مکانی وجود دارد که خورشید در انتظار است.
چندین هزار رهرو دعوی عشق کردند
برخاتم طریقت منصور چون نگین است
هوش مصنوعی: هزاران نفر مدعی عشق شدند، اما در مسیر واقعی و حقیقی، همانند نگینی که بر روی انگشتری هست، منصور (یک شخصیت عارف) وجود دارد.
هرکس که در معنی زین بحر بازیابد
در ملک هر دو عالم جاوید نازنین است
هوش مصنوعی: هر کسی که در درک و فهم این دریای عمیق موفق شود، در دنیا و آخرت مایه فخر و بخشایش خواهد بود.
کاری قوی است عالی کاندر ره طریقت
بر هر هزار سالی یک مرد راه‌بین است
هوش مصنوعی: در مسیر حقیقت و معنویت، تلاش و کوشش بزرگی لازم است؛ به طوری که در هر هزار سال، یک نفر قادر به دیدن و درک درست راه می‌شود.
تو مرد ره چه دانی زیرا که مرد ره را
اول قدم درین ره بر چرخ هفتمین است
هوش مصنوعی: تو که در این مسیر هستی، چه می‌دانی از سفر و سختی‌های آن؟ زیرا کسی که واقعاً در این راه قدم گذاشته، نخستین قدمش با چرخ‌های آسمانی مرتبط است و به عمق و عظمت سفرش آگاهی دارد.
عطار اندرین ره جایی فتاد کانجا
برتر ز جسم و جان است بیرون ز مهر و کین است
هوش مصنوعی: عطار در این مسیر به جایی رسید که در آن برتری از جسم و جان وجود دارد و از عشق و دشمنی فراتر است.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۹۱ به خوانش عندلیب
غزل شمارهٔ ۹۱ به خوانش فرید حامد