اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
عاشقان از خویشتن بیگانه‌اند
وز شراب بیخودی دیوانه‌اند
هوش مصنوعی: عاشقان از خود غافل هستند و به خاطر نوشیدنی که باعث بی‌خودیشان می‌شود، در حالت جنون قرار دارند.
شاه بازان مطار قدسیند
ایمن از تیمار دام و دانه‌اند
هوش مصنوعی: پرندگان بزرگ و رفیع در آسمان‌های معنوی وجود دارند که از خطر دام و طعمه‌ای در امانند.
فارغند از خانقاه و صومعه
روز و شب در گوشهٔ میخانه‌اند
هوش مصنوعی: روز و شب در گوشهٔ میخانه هستند و از مکان‌های مذهبی و خانقاه‌ها بی‌خبر و غافل‌اند.
گرچه مستند از شراب بیخودی
بی می و بی ساقی و پیمانه‌اند
هوش مصنوعی: هرچند که منبع و دلیل ما برای دیوانگی و بی‌نظمی، شراب و هوس نیست، اما در حقیقت ما بدون وجود شراب، ساقی و لیوان هم به این حالت گرفتاریم.
در ازل بودند با روحانیان
تا ابد با قدسیان هم‌خانه‌اند
هوش مصنوعی: در آغاز خلق، روحانیان و اهل معنویت وجود داشتند و تا همیشه در کنار فرشتگان و موجودات قدسی زندگی خواهند کرد.
راه جسم و جان به یک تک می‌برند
در طریقت این چنین مردانه‌اند
هوش مصنوعی: در مسیر عرفان و معنویت، جسم و روح به یک نقطه واحد می‌رسند و در این راه، مردانگی و استقامت به‌خودی‌خود به چشم می‌خورد.
گنج‌های مخفی‌اند این طایفه
لاجرم در گلخن و ویرانه‌اند
هوش مصنوعی: این گروه افرادی با ارزش و گرانبها هستند که در مکان‌های نامناسب و دورافتاده، مانند خرابه‌ها و گوشه‌های درهم‌ریخته، پنهان شده‌اند.
هر دو عالم پیش‌شان افسانه‌ای است
در دو عالم زین قبل افسانه‌اند
هوش مصنوعی: هر دو جهان در نظر آنها فقط یک قصه هستند و از دیرباز این دو جهان مانند افسانه‌ای بوده‌اند.
هر دوعالم یک صدف دان وین گروه
در میان آن صدف دردانه‌اند
هوش مصنوعی: هر دو جهان مانند یک صدف هستند و این گروه، درون آن صدف همچون جواهراتی با ارزش می‌باشند.
آشنایان خودند از بیخودی
وز خودی خویشتن بیگانه‌اند
هوش مصنوعی: آشناها در واقع از وضعیت ناآشنایی رنج می‌برند و در نتیجه از خود واقعی‌شان دور شده‌اند.
فارغ از کون و فساد عالمند
زین جهت دیوانه و فرزانه‌اند
هوش مصنوعی: آزاد از وجود و فساد دنیوی، به همین دلیل هم دیوانه‌ها و هم فرزانه‌ها در این وضعیت هستند.
در جهان جان چو عطارند فرد
بی نیاز از خانه و کاشانه‌اند
هوش مصنوعی: افراد در این دنیا مانند عطار، از وابستگی به خانه و مال و اموال خود بی‌نیاز هستند و به آزادی و استقلال روحی دست یافته‌اند.
حاشیه ها
-راز آمیز بودن عشق و تحیر آفرینی حتی برای عقل:
سر عشقت مشکلی بس مشکلست
حیرت جانست و سودای دلست
عقل تا بوی می عشق تو یافت
دایما دیوانه لایعقلست
-فراتر بودن عاشق از هر دو جهان:
منزل اندر هر دو عالم کی کند
هر کرا در کوی عشقت منزلست
دیوان/ 192
- وصف عاشق به بیگانه از خودخواهی- عقاب عرش-مستی بی شراب و...: عاشقان از خویشتن بیگانه اند
وز شراب بیخودی دیوانه اند
شاهبازان مطار قدسی اند
ایمن از تیمار دام و دانه اند
فارغند از خانقاه و صومعه
روز و شب در گوشه میخانه اند
گرچه مستند ازشراب بیخودی
بی می و بی ساقی و پیمانه اند
دیوان / 318
آرامش و پرواز روح
1401/10/07 10:01
محسن جهان
تفسیر ابیات ۱ و ۲ فوق:
راز آمیز بودن عشق، و خارج از قدرت عقل و تخیل بودن آن در این ابیات مشخص است.
فرد عاشق ربوبی برای خویش، مقام و منزلتی قائل نیست. زیرا طعم آن شراب الهی را چشیده، خود را ذوب شده در ذات اقدس او دانسته و بی قرار وصلش است.
اینگونه سالکان به تعبیر عطار، پرندگان بارگاه قدسی بوده که از دام و دانه هراسی ندارند و ایمن از هر گزندی در فضای یکتایی ارتزاق می‌کنند.
عطار