عطارغزل شمارهٔ ۲۶۳
کسی کز حقیقت خبردار باشد
جهان را بر او چه مقدار باشد
جهان وزن جایی پدیدار آرد
که در دیده او را پدیدار باشد
بلی دیده‌ای کز حقیقت گشاید
جهان پیش او ذره کردار باشد
غلط گفتم آن ذره‌ای گر بود هم
چو زان چشم بینی تو بسیار باشد
کسی را که دو کون یک قطره گردد
ببین تا درونش چه بر کار باشد
اگر سایهٔ باطن او نباشد
کجا گردش چرخ دوار باشد
نباشد خبر یک سر مویش از خود
بقای ابد را سزاوار باشد
کسی را که تیمار دادش بقا شد
فنا گشتن از خود چه تیمار باشد
غم خود مخور تا تو را ذره ذره
به صد وجه پیوسته غمخوار باشد
به جای تو چون اصل کار است باقی
اگر تو نباشی بسی کار باشد
درین راه اگر تا ابد فکر برود
مپندار سری که پندار باشد
اگر جان عطار این بوی یابد
یقین دان که آن دم نه عطار باشد
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
کسی کز حقیقت خبردار باشد
جهان را بر او چه مقدار باشد
هوش مصنوعی: کسی که از واقعیت‌های زندگی آگاه باشد، دیگر برایش مهم نیست که دنیا چه اندازه بزرگ یا کوچک است.
جهان وزن جایی پدیدار آرد
که در دیده او را پدیدار باشد
هوش مصنوعی: جهان در جایی به وجود می‌آید که در چشم فردی آن را قابل مشاهده بداند.
بلی دیده‌ای کز حقیقت گشاید
جهان پیش او ذره کردار باشد
هوش مصنوعی: البته، تو دیده‌ای که وقتی حقیقت پیش روی او قرار می‌گیرد، جهان برایش مانند یک ذره عمل و کردار به نظر می‌رسد.
غلط گفتم آن ذره‌ای گر بود هم
چو زان چشم بینی تو بسیار باشد
هوش مصنوعی: اگر چه من اشتباه گفتم، اگر آن ذره‌ای هم باشد که شبیه آنی که در چشمان تو می‌بینم، باید بگویم بسیار بیشتر از آن است.
کسی را که دو کون یک قطره گردد
ببین تا درونش چه بر کار باشد
هوش مصنوعی: شخصی را ببین که با شدت و فشار به نقطه‌ای برسد، او را در حالتی مشاهده کن تا بدانی در دلش چه افکاری یا احساساتی وجود دارد.
اگر سایهٔ باطن او نباشد
کجا گردش چرخ دوار باشد
هوش مصنوعی: اگر وجود حقیقی او نباشد، چگونه ممکن است که دنیا بچرخد و به حرکت ادامه دهد؟
نباشد خبر یک سر مویش از خود
بقای ابد را سزاوار باشد
هوش مصنوعی: اگر حتی یک تار موی او खबर از وجودش نداشته باشد، چه برسر بقای ابدی‌اش می‌تواند بیاید؟
کسی را که تیمار دادش بقا شد
فنا گشتن از خود چه تیمار باشد
هوش مصنوعی: کسی که با مراقبت و توجه به دیگری زندگی می‌بخشد، خود در خطر نابودی است. از این رو، چگونه می‌توان انتظار داشت چنین کسی بتواند به دیگری کمک کند؟
غم خود مخور تا تو را ذره ذره
به صد وجه پیوسته غمخوار باشد
هوش مصنوعی: غم را در دل خود نپروران، چرا که در این صورت به طرز مختلف و از جهات گوناگون، دیگران برای تسکین دردهایت در کنارت خواهند بود.
به جای تو چون اصل کار است باقی
اگر تو نباشی بسی کار باشد
هوش مصنوعی: اگر تو نباشی، کار اصلی و مهمی که باید انجام شود همچنان باقی می‌ماند و کارهای زیادی وجود خواهد داشت که باید انجام شود.
درین راه اگر تا ابد فکر برود
مپندار سری که پندار باشد
هوش مصنوعی: اگر در این مسیر نیز تا ابد فکر کنی، گمان نکن که اندیشه‌ات حقیقتی است که می‌تواند تو را راهنمایی کند.
اگر جان عطار این بوی یابد
یقین دان که آن دم نه عطار باشد
هوش مصنوعی: اگر عطار بوی خوشی را احساس کند، مطمئن باش که در آن لحظه او دیگر عطار نیست.