گنجور

غزل شمارهٔ ۱۵

سحرگاهی شدم سوی خرابات
که رندان را کنم دعوت به طامات
عصا اندر کف و سجاده بر دوش
که هستم زاهدی صاحب کرامات
خراباتی مرا گفتا که ای شیخ
بگو تا خود چه کار است از مهمات
بدو گفتم که کارم توبهٔ توست
اگر توبه کنی یابی مراعات
مرا گفتا برو ای زاهد خشک
که تر گردی ز دردی خرابات
اگر یک قطره دردی بر تو ریزم
ز مسجد بازمانی وز مناجات
برو مفروش زهد و خودنمائی
که نه زهدت خرند اینجا نه طامات
کسی را اوفتد بر روی، این رنگ
که در کعبه کند بت را مراعات
بگفت این و یکی دردی به من داد
خرف شد عقلم و رست از خرافات
چو من فانی شدم از جان کهنه
مرا افتاد با جانان ملاقات
چو از فرعون هستی باز رستم
چو موسی می‌شدم هر دم به میقات
چو خود را یافتم بالای کونین
چو دیدم خویشتن را آن مقامات
برآمد آفتابی از وجودم
درون من برون شد از سماوات
بدو گفتم که ای دانندهٔ راز
بگو تا کی رسم در قرب آن ذات
مرا گفتا که ای مغرور غافل
رسد هرگز کسی هیهات هیهات
بسی بازی ببینی از پس و پیش
ولی آخر فرومانی به شهمات
همه ذرات عالم مست عشقند
فرومانده میان نفی و اثبات
در آن موضع که تابد نور خورشید
نه موجود و نه معدوم است ذرات
چه می‌گویی تو ای عطار آخر
که داند این رموز و این اشارات

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۵ به خوانش فاطمه زندی
غزل شمارهٔ ۱۵ به خوانش زهرا بهمنی
غزل شمارهٔ ۱۵ به خوانش فرید حامد
غزل شمارهٔ ۱۵ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1387/03/10 07:06
ناشناس

چو از فرعون هستی باز رستم
چوموسی میشدم هردم به میقات
مقصود از فرعون هستی در اصطلاح ما "من کاذب" یا منیت یا شخصیت اکتسابی وعاریتی است که بطور کلی نفس هم نامیده میشود این احساس هستی باعتبار دیگران ودر مقایسه با آنها معنی دارد اگر دیگران نباشند ومقایسه ای در کار نباشد دیگر وجود ندارد اینگونه احساس وجود "نیستی هست "نما نیز نامیده شده است
پس نباید تصور کنیم که این احساس وجود که بر حسب دیگران در ذهن مطرح شده اصل وجود انسان است اصل وجود انسان پدیده ای یگانه وباشکوه وعجیب است واگر ما در شخصیت اجتماعی خود غرق باشیم به آن دسترسی نداریم اهل معرفت یا عرفا کسانی هستند که تا حدودی به اصل وجود خود رسیده اندوبه شخصیت اجتماعی خود چندان اهمیت نمیدهند اصولا کوشش عارف وزاهد اینست که از این منیت به من دیگر برسند منیت آفریده مخلوق وحقیر است ومن اصلی آفریده خدا وعظیم است اهل معرفت دقیقا اینرا احساس میکنند.

1390/10/17 10:01
فرهاد اشتری

به معرفت نگارنده حاشیه نخست آفرین و مرحبا می گویم.

1396/11/03 04:02
نادر..

همه ذرات عالم مست عشقند...

1397/10/27 18:12
عباس بایندر

دردی خرابات کسی میدونه یعنی چی

1397/11/12 20:02
کامبیز

دردی (dordi) به معنی رسوب شراب و یا شراب در اینجاست.

1399/11/28 15:01
محمدعلی

باسلام به دوستداران ادب پارسی این غزل عطار در واقع راه خداشناسی را به مانشان میدهد اچوازفرعون هستی بازرستم چوموسی میشدم‌ هردم به میقات زمانی که از من توهمی خود واز ذهن من دار رهایی یافتم آنموقع است که از زندان وزهدان ذهن متولد شده و بعد از آن هرلحظه به خدا نزدیکتر میشوم

1400/09/07 00:12
سید امیرحسین

سلام دوست عزیز آیا کتاب یا سایتی هست که اشعار عطار معنی کرده باشه ؟