گنجور

غزل شمارهٔ ۱۴۱

ای بی نشان محض نشان از که جویمت
گم گشت در تو هر دو جهان از که جویمت
تو گم نه‌ای و گمشدهٔ تو منم ولیک
تا یافت یافت می‌نتوان از که جویمت
دل در فنای وحدت و جان در بقای صرف
من گمشده درین دو میان از که جویمت
پیدا بسی بجستمت اما نیافتم
اکنون مرا بگو که نهان از که جویمت
چون در رهت یقین و گمانی همی رود
ای برتر از یقین و گمان از که جویمت
در بحر بی نهایت عشقت چو قطره‌ای
گم شد نشان مه به نشان از که جویمت
تا بود که بویی از تو بیابد دلم چو جان
بیرون شد از زمان و مکان از که جویمت
در جست و جوی تو دلم از پرده اوفتاد
ای در درون پردهٔ جان از که جویمت
عطار اگرچه یافت به عین یقین تورا
ای بس عیان به عین عیان از که جویمت

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۱۴۱ به خوانش عندلیب
غزل شمارهٔ ۱۴۱ به خوانش فاطمه زندی

حاشیه ها

1395/10/13 23:01
داریوش گودرزی

بیت هفتم به این شکل صحیح است:
تا بو که بویی از تو بیابد دلم چو جان
بیرون شد از زمان و مکان از که جویمت؟

1398/05/30 10:07
علی وکیلی

مصراع دوم از بیت دوم باید اصلاح شود:
نایافت یافت می نشود

1398/05/30 10:07
علی وکیلی

با پوزش، دیدگاه قبلی خود را ویرایش می کنم. فقط کلمه اول مصراع دوم نیاز به تصحیح دارد:
نایافت یافت می نتوان، از که جویمت
منظور فقط "نایافت" در ابتدای مصراع بود که در اکثر صفحات اینترنتی "تا یافت" درج شده است که معنی نمی دهد.

1398/12/12 00:03
اسد

با سلام،
فرمایش داریوش و علی عزیز کاملا صحیح است. مورد اول اصلاح وزن شعر و مورد دوم اصلاح مفهوم آن است. من در دوران جوانی این غزل را در محضر یکی از محققین ادبیات فارسی و از نسخه قدیمی ایشان که برای غلط گیری یک دیوان عطار قبل از چاب به ایشان ارجاع شده بود شنیدم.
اضافه بر موارد اشاره شده توسط دوستان، بیت ششم نیز بدین صورت بود:
در بحر بی نهایت عشقت چو قطره ای،
گم شد نشان من، به نشان از که جویمت.
در واقع عطار به گم شدن خویش در دریای عشقِ آن بی نشان محض اشاره میکند. بدیهی است که ماه جایگاهی برای گم شدن در دریای عشق ندارد و این مرتبت انسان است که عاشق باشد و نشان خویش را چون قطره ای در دریای عشق گم کند.